ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
رئیسجمهوری در آیین اختتامیه جایزه کتاب سال:
تهدید دشمنان ما علیه فرهنگ ملت بزرگ ایران است
آیدا آزاد
خبرنگار
حجتالاسلام والمسلمین حسن روحانی عصر چهارشنبه در آیین پایانی سیوهفتمین جایزه کتاب سال و بیست و هفتمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در تالار وحدت، گفت: «بسیار خوشحالم در ایام مبارک دهه فجر انقلاب اسلامی در جمع فرهیختگان، اندیشمندان، نویسندگان و اهل قلم حضور دارم. تردیدی نداریم رشد و افتخار امروز، آینده و دیروز ما هم در سایه علم، دانش و اندیشه است و ماندگاری آن در سایه کتابت و کتاب است. هدف از همه اینها، آن است که پیشروی جامعه و انسانها، ما مسیر را برای مردم روشن کنیم. این نکته مهمی است که رساله و وظیفه ما تا کجاست و مردم ما تا چه حد، اختیار و حقوق آن را دارند که مسیری را انتخاب کنند.»
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی توضیح صحبتهایش را با ذکر این جمله آغاز کرد؛ «ولایت خداوند برای آن است که مردم را از تاریکیها رهانده و نور و روشنایی را در مسیر مردم قرار دهد. خداوند میگوید من میخواهم مسیر را روشن کنم و شما باید انتخاب کنید. انتخابگر بودن بسیار اهمیت دارد.» و با تأکید بر نقش مردم در این انتخاب گفت: «اینکه بپذیرند یا نپذیرند برعهده مردم است اما باید مسیر را روشن کنیم و نگذاریم که تاریکیها بماند. همه هدایت الهی برای روشنشدن مسیر است تا مردم راحتتر انتخاب کنند. انقلاب بزرگ ما که این روزها، برای چهل و یکمین بار به استقبال آن میرویم، بر مبنای آگاهی مردم و در اثر کتابت و کتاب و روشنگری بود. اولین لحظه نهضت اسلامی که مربوط بهسال ۴۱ میشود از اعلامیه علما یعنی همان صفحه مکتوبی که بهدست عالمان بزرگ، بزرگان جامعه و فرهیختگان نوشته شد و نشر پیدا کرد، آغاز شد، همه جا بیان و زبان و کتاب بود و همه جا نشر بود که توانست مردم ما را در یک مسیر صحیح و درست برای آزادی قرار دهد.» حسن روحانی، در ادامه صحبتهایش بر لزوم نقد کتاب تأکید کرد و این نقد را یکی از ویژگیهای ارزشمندی دانست که باید به آن دقت شود: «اگر ما کتابی را نقد میکنیم به معنی اهمیت آن است نه به معنی نقص آن کتاب. من خیلی وقت پیش در یک مسجدی که امام جماعت آن عالم فرهیخته بود چند شب منبر میرفتم. بعد از منبر مرا صدا میزد برخی نکات را نقد میکرد. سابقه نداشت در مسجد به منبر برویم و کسی امام جماعت را نقد کند. شب آخر به من گفت در مسجد من در طول سال خیلیها منبر میروند و من با هیچ کدام نه صحبت و نه نقد میکنم. تنها صحبتهای شما هست که شایسته نقد و بحث میدانم برای من مشوق بود که چون هم معتقد به علمیت و هم جایگاهش بودم. نقد کتاب به معنای آن است که آن کتاب در خور بحث و تضارب آرا و انتقاد و بسیار ارزشمند است هم برای نویسنده و هم برای نقاد. وقتی نقد میکنیم مردم را تشویق میکنیم به خرید و مطالعه آن کتاب. گاهی وقتها معروفیت کتاب در سایه نقد میشود و وقتی نقد میکنیم باعث میشود مردم توجه کنند که مطلب و منابعش چه بوده است و این یکی از راههای تشویق است.»
رئیسجمهوری در ادامه تأکیدش بر نقد و نقدپذیری عنوان کرد: «نه تنها کتاب بلکه یک نهاد و دولت هم قابل نقد است، حتی تمام نهادها قابل نقد هستند، ما نهاد و جمعی را که بگوییم نقد بر آن جایز نباشد در کشور و در دنیا نداریم و اگر نقد بحقی داریم، باید نقد کنیم. اما این نقد ما به آن معنا نیست که مردم از مسیری که باید پیش بروند و حقوقی که پیش روی آنها است، صرفنظر کنند یا خسته و دلسرد بشوند. ما باید مسیرمان را ادامه بدهیم و تردید نداریم که در این مسیر پیروز هستیم.»
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخشی دیگر از صحبتهایش به تهدید دونالد ترامپ مبنی بر هدف قرار دادن 52 مرکز فرهنگی و تاریخی اشاره کرد و گفت: «دشمنهای ما میدانند چقدر فرهنگ برای ما عزیز است و وقتی میخواهند تهدید کنند، میگویند ۵۲ نقطه تاریخی و فرهنگی را بمباران میکنند. تهدید آنها علیه فرهنگ ملت بزرگ و ملتی است که در طول قرنها، ابنسیناها، خوارزمیها، سعدیها، حافظها و مولاناها و... را عرضه کرده و به فرهنگ جهانی و منطقه حق دارد. مردم ما همان مسیر و راه را ادامه میدهند.»
رئیس دولت تدبیر و امید، در بخشهای دیگری از صحبتهایش در آیین اختتامیه جایزه کتاب سال، از روزهای سخت گفت و تلاشی که برای گم نکردن راه انجام شد. بهگفته حسن روحانی، «ما در روزهای سخت، در دو سالی که تحت شدیدترین فشارهای اقتصادی از طرف امریکا بودیم، راه خود را گم نکردیم. در این دو سال کار غیر قانونی، برخلاف تعهدات بینالمللی و مقررات بینالمللی و خلاف قطعنامه سازمان ملل انجام نشد.
این اولین بار است که ما در برابر امریکا رو در روی هم قرار میگیریم و قطعنامه سازمان ملل حامی ماست. در دفعات پیشگاهی اوقات قطعنامهها حامی ما نبود ولی این بار قطعنامه حامی ماست و امریکا برخلاف قطعنامهای که خودش هم رأی داده و آن قطعنامه به اتفاق آرا در شورای امنیت تصویب شده روبهروی آن قرار گرفت.»
روحانی اضافه کرد: «برای اولین بار است که در تحریمها قدرت بزرگی ملت را تحریم میکند. ۸۳ میلیون جمعیت را تحریم میکند نه فرد و نه گروه خاص را. اینکه امریکاییها هر از چندگاهی چند نفر را اسم میبرند و تحریم میکنند از فریبکاری آنهاست؛ آنها ۸۳ میلیون را تحریم میکنند. اینکه اینها نمیگذارند ما قطعات مورد نیاز کارخانه را وارد کنیم یعنی علیه کارگران و تولید کشور ما تلاش میکنند. اینکه آنها نمیگذارند نیازهای کشور خریداری و وارد کشور شود، به معنای آن است که برابر خواست و نیاز مردم بوده و آنها را در فشار قرار میدهند. فکر نمیکنم هیچ کشوری، کشور دیگری را در دارو تحریم کرده باشد. امریکاییها دروغ میگویند؛ وقتی مسیر بانکها را علیه ایران تحریم میکنند و مسیر فروش صادرات ما را با مشکل روبهرو میکنند، یعنی عمل تروریستی انجام میدهند.»
بهگفته رئیس جمهوری تنها روش مقابله با اقدام تروریستی امریکا علیه ایران، استفاده از کتاب، نشر و آگاهی است: «با کتاب، نشر و آگاهی دادن باید این واقعیت را برای مردم باز کرد. امریکا امروز به عنوان دشمن یک حکومت و تقابل با یک قدرت مطرح نیست، امریکا امروز تروریست است و در حال انجام اقدام تروریستی است و یک ملت بزرگ فرهنگ دوست و فرهنگ ساز و ملتی را که در طول قرن ها و هزاره ها، بر گردن تمام جهانیان و علم و دانش حق دارد، تحت فشار و تحریم قرار می دهد. ملت با تدبیر، هوش و صبر فراوان در طول این دو سال در برابر آن فشارها ایستاده است. برخی از دوستان میگویند این همه فشار سیاسی و اقتصادی را فکر نمیکردی که نامزد شدی؟ اگر روزی میبینم که دوران سخت است، آن وقت به صحنه آمدن و بار مسئولیت را به دوش گرفتن، هنر است. امروز همه مردم و تولیدگران این بار را به دوش گرفتهاند.»
دکتر روحانی در ادامه صحبتهایش به ارائه آمار در زمینه فشارها و تحریمها پرداخت و گفت: «در طول ۱۰ ماه، ۷۲ میلیارد دلار تجارت یعنی صادرات و واردات ماست که بهرغم فشارها و تحریمهاست.
ما عقب نماندهایم. اینکه در جلسه امروز، آمار نشر مطرح شد، بسیار مهم است. وقتی درباره تولید کشاورزی صحبت میکنیم میگویند این ضرورت روزمره است اما مگر میشود بدون کتاب و نشر زندگی کرد. وضعیت نشر امسال ما از سال گذشته بهتر است و این مسأله نشان میدهد مسیر را گم نکردهایم. در تمام اضلاع هنر و فرهنگ بهتر هستیم. اینطور نیست که وضعیت سینما، شعر و نویسندگی و... بدتر باشد. ملت ما پیشتاز است و وضع امسال ما از پارسال بهتر است.»
مهمترین صحبتهای رئیس جمهوری در آیین اختتامیه کتاب سال
اول: هیچ کدام از کارشناسان و اقتصاددانان وضع امروز را پیشبینی نمیکردند که قادر باشیم تورم را از ابتدای سال تا ماه دهم کاهش بدهیم؛ و هیچ کدام فکر نمیکردند رشد اقتصادی سال بدون نفت مثبت باشد، میگفتند وضع سال ۹۸ بدتر خواهد شد و نمیتوانیم رشد مثبت داشته باشیم.
دوم: براساس علائم پیشبینی میکنیم رشد اقتصاد بدون نفت ما مثبت خواهد شد و وضع تورم ما در پایان سال بهتر از ابتدای سال خواهد بود، البته در برخی از امور، تورم تولیدگر ما که آثار آن در آینده مشخص میشود مانند صنعت رشد منفی است نسبت به ماه قبل منفی است، اما در برخی امور هفت دهم درصد است که یعنی در ماههای آینده شرایط بهتری را تجربه خواهیم کرد که به مفهوم ایستادگی ملت است. همه شاخصهای ما نشان میدهد که برابر این فشار تسلیم نشدیم و تسلیم نخواهیم شد. ما روزهای بلندی پیشرو داریم و در این روزهای بلند البته هم باید مردم را تشویق کنیم و هم اگر در جایی لازم است باید نقد کنیم.
سوم: امریکا فکر میکرد ملت ایران به زانو در میآید نه الان بلکه از بیست ماه پیش که تحریم و فشار را آغاز کرد، فکر میکرد ما در سه ماهه اول به زانو در میآییم و برای مذاکره به مفهوم آنچه که آنها میخواهند نه مفهوم آنچه که مدنظر ما است، تقاضا میکنیم.
چهارم: میخواهیم در فضای آزاد که منطق ما غالب باشد مذاکره کنیم چون حق با ما است، اما آنها میخواهند در یک مذاکره ظالمانه، نابرابر و غیرعزتمندانه ما را به تسلیم بکشانند، که نه فقط برای ملت ایران بلکه برای هر حکومت و حاکمی و هر رئیس جمهوری و هر دولتی امکانپذیر نیست؛ ملت ایران زیر بار تسلیم نخواهد رفت این به معنای توانمندی ملت ایران است. ما در همه زمینهها محکم ایستادیم و مقاومت کردیم.
پنجم: تعبیر امریکا نسبت به حامیان و متحدانش تحقیر همه ملتهای منطقه بود که تعبیر گاو شیرده یکی از آنها است. جنایت اخیر به ملت فلسطین بود که به تعبیر آنها معامله قرن نام دارد و در واقع جنایت قرن است. به جز چند کشور، هیچ کشور کار امریکا را نپذیرفت حتی اتحادیه اروپا. این از کارهای ناشیانهای بود که در حکومت فعلی امریکا شاهد آن بودیم.
ششم: من از فرهیختگان، صاحبنظران و اهل قلم میخواهم دولت و نظام را یاری کنید. ملت خودتان را یاری کنید با نوشتن بیشتر، مسیر آینده را روشنتر کنیم. هر کتابی که نوری بتاباند، این همان کتاب مدنظر قرآن است. هر کتاب، اگر ابهامی را بردارد، نقطه تاریکی را از بین برده و آیندهای را روشن کند و مسیر را برای مردم بازتر کند، این همان تأکید قرآن درباره کتاب است.
خبرنگار
حجتالاسلام والمسلمین حسن روحانی عصر چهارشنبه در آیین پایانی سیوهفتمین جایزه کتاب سال و بیست و هفتمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در تالار وحدت، گفت: «بسیار خوشحالم در ایام مبارک دهه فجر انقلاب اسلامی در جمع فرهیختگان، اندیشمندان، نویسندگان و اهل قلم حضور دارم. تردیدی نداریم رشد و افتخار امروز، آینده و دیروز ما هم در سایه علم، دانش و اندیشه است و ماندگاری آن در سایه کتابت و کتاب است. هدف از همه اینها، آن است که پیشروی جامعه و انسانها، ما مسیر را برای مردم روشن کنیم. این نکته مهمی است که رساله و وظیفه ما تا کجاست و مردم ما تا چه حد، اختیار و حقوق آن را دارند که مسیری را انتخاب کنند.»
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی توضیح صحبتهایش را با ذکر این جمله آغاز کرد؛ «ولایت خداوند برای آن است که مردم را از تاریکیها رهانده و نور و روشنایی را در مسیر مردم قرار دهد. خداوند میگوید من میخواهم مسیر را روشن کنم و شما باید انتخاب کنید. انتخابگر بودن بسیار اهمیت دارد.» و با تأکید بر نقش مردم در این انتخاب گفت: «اینکه بپذیرند یا نپذیرند برعهده مردم است اما باید مسیر را روشن کنیم و نگذاریم که تاریکیها بماند. همه هدایت الهی برای روشنشدن مسیر است تا مردم راحتتر انتخاب کنند. انقلاب بزرگ ما که این روزها، برای چهل و یکمین بار به استقبال آن میرویم، بر مبنای آگاهی مردم و در اثر کتابت و کتاب و روشنگری بود. اولین لحظه نهضت اسلامی که مربوط بهسال ۴۱ میشود از اعلامیه علما یعنی همان صفحه مکتوبی که بهدست عالمان بزرگ، بزرگان جامعه و فرهیختگان نوشته شد و نشر پیدا کرد، آغاز شد، همه جا بیان و زبان و کتاب بود و همه جا نشر بود که توانست مردم ما را در یک مسیر صحیح و درست برای آزادی قرار دهد.» حسن روحانی، در ادامه صحبتهایش بر لزوم نقد کتاب تأکید کرد و این نقد را یکی از ویژگیهای ارزشمندی دانست که باید به آن دقت شود: «اگر ما کتابی را نقد میکنیم به معنی اهمیت آن است نه به معنی نقص آن کتاب. من خیلی وقت پیش در یک مسجدی که امام جماعت آن عالم فرهیخته بود چند شب منبر میرفتم. بعد از منبر مرا صدا میزد برخی نکات را نقد میکرد. سابقه نداشت در مسجد به منبر برویم و کسی امام جماعت را نقد کند. شب آخر به من گفت در مسجد من در طول سال خیلیها منبر میروند و من با هیچ کدام نه صحبت و نه نقد میکنم. تنها صحبتهای شما هست که شایسته نقد و بحث میدانم برای من مشوق بود که چون هم معتقد به علمیت و هم جایگاهش بودم. نقد کتاب به معنای آن است که آن کتاب در خور بحث و تضارب آرا و انتقاد و بسیار ارزشمند است هم برای نویسنده و هم برای نقاد. وقتی نقد میکنیم مردم را تشویق میکنیم به خرید و مطالعه آن کتاب. گاهی وقتها معروفیت کتاب در سایه نقد میشود و وقتی نقد میکنیم باعث میشود مردم توجه کنند که مطلب و منابعش چه بوده است و این یکی از راههای تشویق است.»
رئیسجمهوری در ادامه تأکیدش بر نقد و نقدپذیری عنوان کرد: «نه تنها کتاب بلکه یک نهاد و دولت هم قابل نقد است، حتی تمام نهادها قابل نقد هستند، ما نهاد و جمعی را که بگوییم نقد بر آن جایز نباشد در کشور و در دنیا نداریم و اگر نقد بحقی داریم، باید نقد کنیم. اما این نقد ما به آن معنا نیست که مردم از مسیری که باید پیش بروند و حقوقی که پیش روی آنها است، صرفنظر کنند یا خسته و دلسرد بشوند. ما باید مسیرمان را ادامه بدهیم و تردید نداریم که در این مسیر پیروز هستیم.»
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخشی دیگر از صحبتهایش به تهدید دونالد ترامپ مبنی بر هدف قرار دادن 52 مرکز فرهنگی و تاریخی اشاره کرد و گفت: «دشمنهای ما میدانند چقدر فرهنگ برای ما عزیز است و وقتی میخواهند تهدید کنند، میگویند ۵۲ نقطه تاریخی و فرهنگی را بمباران میکنند. تهدید آنها علیه فرهنگ ملت بزرگ و ملتی است که در طول قرنها، ابنسیناها، خوارزمیها، سعدیها، حافظها و مولاناها و... را عرضه کرده و به فرهنگ جهانی و منطقه حق دارد. مردم ما همان مسیر و راه را ادامه میدهند.»
رئیس دولت تدبیر و امید، در بخشهای دیگری از صحبتهایش در آیین اختتامیه جایزه کتاب سال، از روزهای سخت گفت و تلاشی که برای گم نکردن راه انجام شد. بهگفته حسن روحانی، «ما در روزهای سخت، در دو سالی که تحت شدیدترین فشارهای اقتصادی از طرف امریکا بودیم، راه خود را گم نکردیم. در این دو سال کار غیر قانونی، برخلاف تعهدات بینالمللی و مقررات بینالمللی و خلاف قطعنامه سازمان ملل انجام نشد.
این اولین بار است که ما در برابر امریکا رو در روی هم قرار میگیریم و قطعنامه سازمان ملل حامی ماست. در دفعات پیشگاهی اوقات قطعنامهها حامی ما نبود ولی این بار قطعنامه حامی ماست و امریکا برخلاف قطعنامهای که خودش هم رأی داده و آن قطعنامه به اتفاق آرا در شورای امنیت تصویب شده روبهروی آن قرار گرفت.»
روحانی اضافه کرد: «برای اولین بار است که در تحریمها قدرت بزرگی ملت را تحریم میکند. ۸۳ میلیون جمعیت را تحریم میکند نه فرد و نه گروه خاص را. اینکه امریکاییها هر از چندگاهی چند نفر را اسم میبرند و تحریم میکنند از فریبکاری آنهاست؛ آنها ۸۳ میلیون را تحریم میکنند. اینکه اینها نمیگذارند ما قطعات مورد نیاز کارخانه را وارد کنیم یعنی علیه کارگران و تولید کشور ما تلاش میکنند. اینکه آنها نمیگذارند نیازهای کشور خریداری و وارد کشور شود، به معنای آن است که برابر خواست و نیاز مردم بوده و آنها را در فشار قرار میدهند. فکر نمیکنم هیچ کشوری، کشور دیگری را در دارو تحریم کرده باشد. امریکاییها دروغ میگویند؛ وقتی مسیر بانکها را علیه ایران تحریم میکنند و مسیر فروش صادرات ما را با مشکل روبهرو میکنند، یعنی عمل تروریستی انجام میدهند.»
بهگفته رئیس جمهوری تنها روش مقابله با اقدام تروریستی امریکا علیه ایران، استفاده از کتاب، نشر و آگاهی است: «با کتاب، نشر و آگاهی دادن باید این واقعیت را برای مردم باز کرد. امریکا امروز به عنوان دشمن یک حکومت و تقابل با یک قدرت مطرح نیست، امریکا امروز تروریست است و در حال انجام اقدام تروریستی است و یک ملت بزرگ فرهنگ دوست و فرهنگ ساز و ملتی را که در طول قرن ها و هزاره ها، بر گردن تمام جهانیان و علم و دانش حق دارد، تحت فشار و تحریم قرار می دهد. ملت با تدبیر، هوش و صبر فراوان در طول این دو سال در برابر آن فشارها ایستاده است. برخی از دوستان میگویند این همه فشار سیاسی و اقتصادی را فکر نمیکردی که نامزد شدی؟ اگر روزی میبینم که دوران سخت است، آن وقت به صحنه آمدن و بار مسئولیت را به دوش گرفتن، هنر است. امروز همه مردم و تولیدگران این بار را به دوش گرفتهاند.»
دکتر روحانی در ادامه صحبتهایش به ارائه آمار در زمینه فشارها و تحریمها پرداخت و گفت: «در طول ۱۰ ماه، ۷۲ میلیارد دلار تجارت یعنی صادرات و واردات ماست که بهرغم فشارها و تحریمهاست.
ما عقب نماندهایم. اینکه در جلسه امروز، آمار نشر مطرح شد، بسیار مهم است. وقتی درباره تولید کشاورزی صحبت میکنیم میگویند این ضرورت روزمره است اما مگر میشود بدون کتاب و نشر زندگی کرد. وضعیت نشر امسال ما از سال گذشته بهتر است و این مسأله نشان میدهد مسیر را گم نکردهایم. در تمام اضلاع هنر و فرهنگ بهتر هستیم. اینطور نیست که وضعیت سینما، شعر و نویسندگی و... بدتر باشد. ملت ما پیشتاز است و وضع امسال ما از پارسال بهتر است.»
مهمترین صحبتهای رئیس جمهوری در آیین اختتامیه کتاب سال
اول: هیچ کدام از کارشناسان و اقتصاددانان وضع امروز را پیشبینی نمیکردند که قادر باشیم تورم را از ابتدای سال تا ماه دهم کاهش بدهیم؛ و هیچ کدام فکر نمیکردند رشد اقتصادی سال بدون نفت مثبت باشد، میگفتند وضع سال ۹۸ بدتر خواهد شد و نمیتوانیم رشد مثبت داشته باشیم.
دوم: براساس علائم پیشبینی میکنیم رشد اقتصاد بدون نفت ما مثبت خواهد شد و وضع تورم ما در پایان سال بهتر از ابتدای سال خواهد بود، البته در برخی از امور، تورم تولیدگر ما که آثار آن در آینده مشخص میشود مانند صنعت رشد منفی است نسبت به ماه قبل منفی است، اما در برخی امور هفت دهم درصد است که یعنی در ماههای آینده شرایط بهتری را تجربه خواهیم کرد که به مفهوم ایستادگی ملت است. همه شاخصهای ما نشان میدهد که برابر این فشار تسلیم نشدیم و تسلیم نخواهیم شد. ما روزهای بلندی پیشرو داریم و در این روزهای بلند البته هم باید مردم را تشویق کنیم و هم اگر در جایی لازم است باید نقد کنیم.
سوم: امریکا فکر میکرد ملت ایران به زانو در میآید نه الان بلکه از بیست ماه پیش که تحریم و فشار را آغاز کرد، فکر میکرد ما در سه ماهه اول به زانو در میآییم و برای مذاکره به مفهوم آنچه که آنها میخواهند نه مفهوم آنچه که مدنظر ما است، تقاضا میکنیم.
چهارم: میخواهیم در فضای آزاد که منطق ما غالب باشد مذاکره کنیم چون حق با ما است، اما آنها میخواهند در یک مذاکره ظالمانه، نابرابر و غیرعزتمندانه ما را به تسلیم بکشانند، که نه فقط برای ملت ایران بلکه برای هر حکومت و حاکمی و هر رئیس جمهوری و هر دولتی امکانپذیر نیست؛ ملت ایران زیر بار تسلیم نخواهد رفت این به معنای توانمندی ملت ایران است. ما در همه زمینهها محکم ایستادیم و مقاومت کردیم.
پنجم: تعبیر امریکا نسبت به حامیان و متحدانش تحقیر همه ملتهای منطقه بود که تعبیر گاو شیرده یکی از آنها است. جنایت اخیر به ملت فلسطین بود که به تعبیر آنها معامله قرن نام دارد و در واقع جنایت قرن است. به جز چند کشور، هیچ کشور کار امریکا را نپذیرفت حتی اتحادیه اروپا. این از کارهای ناشیانهای بود که در حکومت فعلی امریکا شاهد آن بودیم.
ششم: من از فرهیختگان، صاحبنظران و اهل قلم میخواهم دولت و نظام را یاری کنید. ملت خودتان را یاری کنید با نوشتن بیشتر، مسیر آینده را روشنتر کنیم. هر کتابی که نوری بتاباند، این همان کتاب مدنظر قرآن است. هر کتاب، اگر ابهامی را بردارد، نقطه تاریکی را از بین برده و آیندهای را روشن کند و مسیر را برای مردم بازتر کند، این همان تأکید قرآن درباره کتاب است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی : انتشار 83 هزار عنوان کتاب با تیراژ 121 میلیون نسخه
همراه با گفتارهایی از
- ناصر فکوهی : کتاب خواندن برای نمایش دادن نیست
- محمدعلی بهمنی: فرصتی برای معرفی آثار جوانان
- عبدالله انوار: توجه به استانداردهای لازم
- فتحالله مجتبایی: مشوقی برای عرضه اصولیتر آثار
سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین اختتامیه سی و هفتمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی در تالار وحدت حضور پیدا کرد و در حضور دکتر حسن روحانی، رئیس جمهوری گزارشی از وضعیت انتشار کتاب ارائه داد. به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، «علیرغم همه سختیها و تحریمهای موجود، دولت در حوزه فرهنگی نیز توانسته است گامهای مؤثر و رو به جلویی بردارد که چاپ و انتشار بیش از ۸۳ هزار عنوان کتاب با تیراژ ۱۲۱ میلیونی نشانگر و گواه این مدعاست. از این رو اگر در حوزه اقتصادی ۳۱ میلیارد دلار صادرات داشتیم و ارزش معاملات بورس در دیماه ۵۰ درصد بیش از آذرماه بود و در حوزه خدماترسانی هر هفته به ۳۰ روستا آب شرب آبرسانی میشد، در حوزه فرهنگ هم شرایط اینگونه بود اما قطار حرکت ایرانی مستمر و پایدار است.» صالحی در ادامه صحبتهایش به متغیرهای موجود در حوزه کتاب اشاره کرد و گفت: «متغیر نخست در عناوین کتابها است. شاید از ۲ سال قبل تبلیغات آغاز شده و شرایط سخت را اهالی فرهنگ تحمل میکردند، اما یکی از مسائل در حوزه نشر تعداد تولید کتابهای چاپ شده است. در سال ۹۸ در ۱۰ ماهه ابتدایی تا دیماه، بیش از ۸۳ هزار عنوان کتاب چاپ شده که نشان میدهد ۱۳درصد بیش از سال گذشته بوده است. همچنین تیراژ چاپی بیش از ۱۲۱ میلیون نسخه نیز رشد ۱۵ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان میدهد.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از حوزه اقتصاد نشر به عنوان دیگر متغیر نام برد و گفت: «میدانیم شرایط سختی داریم اما با همه این احوال نمایشگاه کتاب تهران و ۲۳ نمایشگاه استانی در سال ۹۸ تاکنون برگزار شده است که تقریباً از همین فضای حرکت نمایشگاهی ۲۰۰ میلیارد تومان بازار نشر گردش مالی داشته است.» البته ناگفته نماند که در صحبتهای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یک خبر خوب دیگر نیز نهفته بود. به گفته صالحی: «در زیرساختها هم حرکت در حوزه فرهنگ ادامه دارد، از ابتدای امسال ۶۰ کتابخانه احداث و تا پایان سال نیز احداث ۲۰ کتابخانه دیگر به اتمام میرسد و ۸۰ شهر و مرکز کتابخانههای جدید پیدا میکنند. همه اینها نشان میدهد فرهنگ هم مانند تمام حوزههای دیگر علیرغم برخورداری از بنیه ضعیف چون دیگر حوزهها، اما همچون روح مقاوم ایرانی، سختیها را پشت سر میگذارد.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از حوزه اقتصاد نشر به عنوان دیگر متغیر نام برد و گفت: «میدانیم شرایط سختی داریم اما با همه این احوال نمایشگاه کتاب تهران و ۲۳ نمایشگاه استانی در سال ۹۸ تاکنون برگزار شده است که تقریباً از همین فضای حرکت نمایشگاهی ۲۰۰ میلیارد تومان بازار نشر گردش مالی داشته است.» البته ناگفته نماند که در صحبتهای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یک خبر خوب دیگر نیز نهفته بود. به گفته صالحی: «در زیرساختها هم حرکت در حوزه فرهنگ ادامه دارد، از ابتدای امسال ۶۰ کتابخانه احداث و تا پایان سال نیز احداث ۲۰ کتابخانه دیگر به اتمام میرسد و ۸۰ شهر و مرکز کتابخانههای جدید پیدا میکنند. همه اینها نشان میدهد فرهنگ هم مانند تمام حوزههای دیگر علیرغم برخورداری از بنیه ضعیف چون دیگر حوزهها، اما همچون روح مقاوم ایرانی، سختیها را پشت سر میگذارد.»
گفتوگو با جواد خاکسار حقانی کارگردان نمایش «غمنومه وطن و تن»
عدهای در رقابت غرق شدهاند
ایران جشنواره
هر روز 4 صفحه همراه روزنامه و 16 صفحه در سالن های نمایش فیلم و اجرای تئاتر
13تا 16
هر روز 4 صفحه همراه روزنامه و 16 صفحه در سالن های نمایش فیلم و اجرای تئاتر
13تا 16
رهبر معظم انقلاب در دیدار قشرهای مختلف مردم:
هر کس به ایران علاقهمند است در انتخابات شرکت کند
تنها راه برای صلح و حل مسأله فلسطین نظرخواهی از مردم فلسطینیالاصل است
حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح دیروز (چهارشنبه) در دیدار هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم، راهپیمایی ۲۲ بهمن و انتخابات مجلس شورای اسلامی را دو آزمون بزرگ ملت ایران خواندند و با تبیین خصوصیات نامزدهای شایسته مجلس، حضور پرشور و آگاهانه همه مردم در انتخابات ۲ اسفند را در حل مشکلات داخلی و بینالمللی مؤثر برشمردند و تأکید کردند: هرکس ایران عزیز، امنیت میهن و آبروی وطن را دوست دارد و در پی حل مشکلات است، باید در پای صندوق رأی حضور یابد تا عزم و اقتدار ملی ایرانیان بار دیگر به منصه ظهور برسد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دفتر رهبر معظم انقلاب، ایشان همچنین طرح امریکا موسوم به معامله قرن را طرحی احمقانه، خبیثانه و شکستخورده خواندند و افزودند: راه مقابله با این طرح، ایستادگی و جهاد شجاعانه ملت و گروههای فلسطینی و حمایت جهان اسلام است وعلاج اساسی مسأله فلسطین نیز روی کار آمدن نظام مورد نظر و منتخب همه مردم فلسطینی الاصل در یک نظرخواهی عمومی است.
نظام اسلامی بر پایه رأی مردم استوار است
رهبر انقلاب اسلامی ایام دهه فجر را برای کشور ایامی بیبدیل و مظهر اقتدار و عزم ملی دانستند و گفتند: ملت ایران در دهه فجر توانست با عزم راسخ خود و با رهبری امام بزرگوار که رهبری بینظیر در دنیا بود، بنای پوسیده و فاسد چندهزار ساله استبداد، ظلم، فساد، سلطه بیگانگان و لگدمال شدن مردم را واژگون و بنای مردم سالاری را بهجای آن پایهریزی کند.
حضرت آیتالله خامنهای برگزاری انتخابات مختلف از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون را نشان دهنده استواری نظام اسلامی بر رأی مردم دانستند و افزودند: البته نظام اسلامی علاوه بر مردمی بودن، دینی نیز هست و بر همین اساس مردم سالاری در ایران «مردم سالاری اسلامی» است. ایشان پرورش افرادی همچون شهید سلیمانی، رزمندگان دفاع مقدس، مدافعان حرم و روحیه قوی و ایستادگی خانوادههای شهدا را از آثار نظام دینی برشمردند و خاطرنشان کردند: از جمله ویژگیهای بارز شهید سلیمانی، تعهد و ایمان بود و اصولاً هنگامی که ایمان با عمل صالح و روحیه جهادی همراه میشود، شخصیتی همچون سردار سلیمانی شکل میگیرد که حتی دشمنان مجبور به تحسین ویژگیهای شخصیتی او میشوند.
رهبر انقلاب اسلامی در ادامه با اشاره به در پیش بودن راهپیمایی سراسری ۲۲ بهمن، گفتند: ملت ایران در چهل سال گذشته و با وجود سرما و یخبندان با حضور پر شکوه در راهپیمایی ۲۲ بهمن، اجتماع عظیم خود را به رخ جهانیان کشیده است که من با همهوجود از ملت ایران تشکر میکنم.
حضرت آیتالله خامنهای همزمانی ۲۲ بهمن امسال با ایام چهلم شهید سردار سلیمانی را زمینهساز انگیزه مضاعف مردم دانستند و تأکید کردند: انشاءالله ملت ایران با حضورعظیم خود در راهپیمایی ۲۲ بهمن، ضربه کوبندهای بر سیاست های دشمن وارد خواهد کرد.
ایشان در بخش دیگری از سخنان شان با اشاره به انتخابات مجلس شورای اسلامی در دوم اسفند، انتخابات را برای کشور و ملت، فرصتی بسیار بزرگ و برای دشمنان تهدید خواندند و افزودند: برگزاری پرشور انتخابات و حضور همگانی مردم در پای صندوقهای رأی، تضمینکننده امنیت کشور خواهد بود زیرا دشمنان از پشتوانه مردمی نظام بیش از امکانات تسلیحاتی آن هراس دارند.
حضرت آیتالله خامنهای انتخابات را نشان دهنده «عظمت، اقتدار و بصیرت ملی» دانستند و افزودند: در کشور مشکلات و گرفتاریهایی وجود دارد که برخی ناشی از تحریم ها و علت برخی هم کم کاریها است اما با وجود این مشکلات، مردم بهدلیل آنکه در انتخابات موضوع آبروی نظام و امنیت کشور در میان است، به میدان خواهند آمد.
ایشان انتخابات را در حل مشکلات بینالمللی نیز مهم خواندند و خاطرنشان کردند: در قضاوت ناظران بینالمللی نسبت به هر کشور، مسائلی نظیر میزان حضور مردم در انتخابات و چگونگی روی کار آمدن مسئولان و نهادهایی نظیر مجلس، تأثیرگذار است، بنابراین شرکت انبوه مردم در انتخابات مجلس از این زاویه نیز کاملاً ضروری است.
انتخابات اساسیترین مسأله کشور است
رهبر انقلاب اسلامی همچنین انتخابات ریاست جمهوری و مجلس را فرصتی برای ورود افکار جدید و راههای نو در چرخه تصمیمسازی و تصمیمگیری کشور برشمردند و افزودند: بخصوص هنگامی که مردم افراد شایسته را برگزینند، راه های تازه و چاره اندیشیهای جدید در روند حل مشکلات کشور و مردم پدیدار میشود.
حضرت آیتالله خامنهای انتخابات را از بُعد کلی، اساسیترین مسأله کشور دانستند و افزودند: اقتصاد، فرهنگ، پیشرفت علمی و مسائلی از این قبیل بسیار مهم است اما اساس همه این مسائل انتخابات است چرا که اگر انتخابی عمومی، قوی و درست انجام شود، همه مشکلات بتدریج حل خواهد شد.ایشان با ابراز تأسف و انتقاد از برخی حرفهای حاشیه ساز در زمینه انتخابات تأکید کردند: وقتی انتخابات از ابعاد مختلف دارای این همه اهمیت و تأثیرگذاری است، نباید با حاشیه سازی، سخنان گوناگون و حرفهای دلسردکننده آن را از رونق انداخت. حضرت آیتالله خامنهای تلاش همیشگی دشمنان ایران برای خدشهدار جلوه دادن انتخابات را مسألهای طبیعی خواندند و افزودند: وقتی برخی رسانههای خائن خارجی، جمعیت عظیم میلیونی ملت را چند هزار نفره میخوانند اما تحرک چند صد نفر در خیابانها را به اسم ملت ایران جا میزنند، طبعاً مردم به این رسانهها اعتماد نمیکنند البته به شرطیکه از داخل به این رسانهها مایه تبلیغات سوء داده نشود.
رهبرمعظم انقلاب تأکید کردند: گویندگانی که تریبون دارند یا بهواسطه جایگاه خود میتوانند در رسانهها و فضای مجازی حرف بزنند، نباید جوری اظهار نظر کنند که دشمن با بزرگنمایی حرف آنها، برای دلسرد کردن مردم، خوراک گیرش بیاید.
انتخابات در ایران جزو سالمترین انتخابات در جهان است
ایشان انتخابات در ایران را جزو سالمترین انتخابات در جهان خواندند و خطاب به افراد حاشیهساز افزودند: وقتی شما به دروغ میگویید این انتخابات مهندسی شده یا اینکه انتخابات نیست انتصابات است، مردم دلسرد میشوند. رهبرمعظم انقلاب با ابراز تعجب از سخنان برخی که بهوسیله انتخابات به جایی رسیدهاند اما انتخابات را زیر سؤال میبرند، گفتند: چگونه است که انتخابات وقتی به نفع شما است صحیح و متقن است اما وقتی به نفع شما نیست انتخابات خراب است. ایشان افزودند: در انتخابات مجلس بارها بعضی افراد نامه دادند که تقلب شده یا اشکال دارد، بنده نیز هیأتهایی تعیین کردم که با دقت رسیدگی کردند و بعد معلوم شد این گزارشها و نامهها درست نبوده است.
حضرت آیتالله خامنهای گفتند: از دشمن نمیشود گلایه کرد اما فلان نویسنده، مرتبطان با فضای مجازی، نماینده مجلس و فلان مسئول مهم دولتی باید مراقب باشند و اینجور نشود که بگوییم مردم شرکت کنید اما در عین حال، به غلط، جوری حرف بزنیم که مردم از حضور در انتخابات دلسرد شوند.رهبر انقلاب حمله به شورای نگهبان را از غلط ترین کارها دانستند و افزودند: شورای نگهبان مرکب از شش فقیه عادل و شش حقوقدان برجسته منتخب مجلس، در قانون اساسی شأنی دارد و مجموعهای قابل اعتماد است چگونه انسان میتواند براحتی این مجموعه را به غرض ورزی درباره برخی افراد متهم کند.
مجلس قوی به رأی بالای ملت وابسته است
رهبر انقلاب با اشاره به سخنان شان در نماز جمعه اخیر درباره لزوم قوی شدن ایران در مقابل دشمنان قویپنجه و بیرحم بینالمللی افزودند: «مجلس قوی» از مؤلفههای قوی شدن ایران است و تشکیل مجلس قوی نیز به رأی بالای ملت وابسته است. حضرت آیتالله خامنهای گلههای غالباً بحق مردم درباره مسائل معیشتی را مربوط به برخی قوانین و عملکرد بعضی مسئولان اجرایی دانستند و افزودند: گلایههای مردم به اصل انتخابات مربوط نمیشود، این گلایه از کسان دیگری است و ملت قدر مجلس قوی را که متعلق به همه کشور و عموم مردم است، میداند.رهبر انقلاب با دعوت همگانی از مردم برای شرکت در انتخابات افزودند: ممکن است کسی از بنده خوشش نیاید اما اگر ایران را دوست دارد، باید به پای صندوق رأی بیاید، بنابراین هرکس به ایران علاقهمند است و امنیت کشور، حل شدن مشکلات و گردش صحیح نخبگان را دوست دارد، در انتخابات شرکت کند.ایشان در همین زمینه افزودند: افراد مؤمن و انقلابی با انگیزه قوی در انتخابات شرکت خواهند کرد اما اگر کسی انگیزه دینی و انقلابی ندارد اما میهن عزیز را دوست دارد لازم است بهپای صندوقهای رأی بیاید.
شاخصهای انتخاب درست
رهبر انقلاب اسلامی در ادامه سخنان شان به موضوع «شاخصهای انتخاب درست و خصوصیات فرد منتخب» اشاره کردند و گفتند: باید فردی را برای مجلس انتخاب کرد که مؤمن، انقلابی، شجاع، دارای روحیه جهادی، کارآمد و به معنی واقعی کلمه طرفدار عدالت باشد.حضرت آیتالله خامنهای افزودند: فردی که از سخن گفتن بر ضد فلان قدرت خارجی هراس دارد، لایق نمایندگی مردم با عزت، مقتدر و شجاع ایران نیست.ایشان با تقدیر از مصوبه خوب و شجاعانه مجلس شورای اسلامی علیه امریکا بعد از شهادت سردار سلیمانی، خاطرنشان کردند: باید افرادی را انتخاب کرد که بتوانند پرچم عدالت اعم از عدالت اقتصادی، حقوقی و سیاسی را در کشور برافراشته نگه دارند.رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: مردم باید افرادی با چنین ویژگیهایی را بشناسند و به آنها رأی دهند اما اگر خودشان نمیتوانند به شناخت برسند، از راهنمایی و مشورت افراد بصیر و مورد اعتماد استفاده کنند بنابراین هیچ کسی نباید بگوید چون افراد را نمیشناسم رأی نمیدهم. همه باید با اتکا به خداوند وارد میدان شوند و رأی دهند.
معامله قرن قبل از مردن ترامپ، میمیرد
رهبر انقلاب اسلامی در بخش دیگری از سخنان شان با اشاره به رونمایی زورگویان و سرگردنهبگیران امریکایی از طرح موسوم به معامله قرن گفتند: امریکاییها دل شان را خوش کردهاند که با گذاشتن اسم بزرگ، طرح شان علیه ملت فلسطین موفق شود در حالی که این کار آنها احمقانه و خبیثانه است و از همین شروع قضیه به ضررشان تمام شده است.
حضرت آیتالله خامنهای با تأکید بر اینکه این طرح قبل از مُردن ترامپ میمیرد، افزودند: این کار قطعاً به نتیجه نخواهد رسید، بنابراین رفتوآمد و هزینه کردن برای آن و جنجال بهراه انداختن و رونمایی از آن کاری احمقانه است.
ایشان طرح موسوم به معامله قرن را نشانه آشکاری از دغلکاری امریکاییها خواندند و گفتند: امریکاییها با صهیونیست ها درباره چیزی معامله کردهاند که متعلق به آنها نیست. فلسطین از آن فلسطینیها و تصمیمگیری درباره آن مختص آنهاست. شما چهکاره هستید که درباره زمین و خانه دیگران تصمیمگیری کنید؟ این نشانه خباثت، دغلکاری و بدنهادی شماست.
رهبر انقلاب اسلامی توطئه اخیر را به ضرر امریکاییها و موجب زنده شدن مسأله فلسطین دانستند و افزودند: استقبال و کف زدن چند نفر از سران خائن عرب که در میان ملتهای خود نیز بیارزش و بیآبرو هستند اهمیتی ندارد و بر خلاف سیاست ثابت دستگاه استکبار یعنی بهفراموشی سپردن مسأله فلسطین، این کار آنها موجب زنده شدن مسأله فلسطین شد و در همه دنیا نام و مظلومیت فلسطین و مجموعههای فلسطینی بر سر زبانها افتاد.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به تلاش مستکبران برای پیشبُرد این طرح با تکیه بر سلاح و پول، راه علاج را «ایستادگی و مقاومت شجاعانه» خواندند و تأکید کردند: ملت، عناصر و سازمانهای فلسطینی باید با «جهاد فداکارانه» عرصه را بر امریکا و دشمن صهیونیستی تنگ و همه دنیای اسلام نیز از این مقاومت شجاعانه حمایت و پشتیبانی کنند.
ایشان با اشاره به گسترش روزافزون محدوده مقاومت علیه استکبار در منطقه غرب آسیا، تأکید کردند: معتقدیم سازمانهای مسلح فلسطینی خواهند ایستاد و مقاومت را ادامه خواهند داد و نظام جمهوری اسلامی نیز وظیفه خود را پشتیبانی از گروههای فلسطینی میداند، بنابراین هر گونه و هر قدر که بتواند از آنها حمایت میکند و این پشتیبانی، خواست نظام اسلامی و ملت ایران است.
رهبر انقلاب اسلامی علاج اصلی مسأله فلسطین را راهحل «اصولی، اعلامشده و ثبتشده» جمهوری اسلامی ایران در مراکز جهانی یعنی «نظرخواهی از مردم فلسطینیالاصل» خواندند و گفتند: تنها راه برای صلح و حل مسأله فلسطین، نظرخواهی از مردم فلسطینیالاصل با هر مذهبی اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی است تا با رأی عمومی آنها نظام مورد نظرشان بر سراسر سرزمین فلسطین حاکم شود و درباره فلسطین و امثال نتانیاهو و دیگران نیز خودشان تصمیمگیری کنند. حضرت آیتالله خامنهای در پایان تأکید کردند: انشاءالله این هدف محقق خواهد شد و شما جوانان آن روز را خواهید دید و به توفیق الهی در بیتالمقدس نماز خواهید خواند.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دفتر رهبر معظم انقلاب، ایشان همچنین طرح امریکا موسوم به معامله قرن را طرحی احمقانه، خبیثانه و شکستخورده خواندند و افزودند: راه مقابله با این طرح، ایستادگی و جهاد شجاعانه ملت و گروههای فلسطینی و حمایت جهان اسلام است وعلاج اساسی مسأله فلسطین نیز روی کار آمدن نظام مورد نظر و منتخب همه مردم فلسطینی الاصل در یک نظرخواهی عمومی است.
نظام اسلامی بر پایه رأی مردم استوار است
رهبر انقلاب اسلامی ایام دهه فجر را برای کشور ایامی بیبدیل و مظهر اقتدار و عزم ملی دانستند و گفتند: ملت ایران در دهه فجر توانست با عزم راسخ خود و با رهبری امام بزرگوار که رهبری بینظیر در دنیا بود، بنای پوسیده و فاسد چندهزار ساله استبداد، ظلم، فساد، سلطه بیگانگان و لگدمال شدن مردم را واژگون و بنای مردم سالاری را بهجای آن پایهریزی کند.
حضرت آیتالله خامنهای برگزاری انتخابات مختلف از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون را نشان دهنده استواری نظام اسلامی بر رأی مردم دانستند و افزودند: البته نظام اسلامی علاوه بر مردمی بودن، دینی نیز هست و بر همین اساس مردم سالاری در ایران «مردم سالاری اسلامی» است. ایشان پرورش افرادی همچون شهید سلیمانی، رزمندگان دفاع مقدس، مدافعان حرم و روحیه قوی و ایستادگی خانوادههای شهدا را از آثار نظام دینی برشمردند و خاطرنشان کردند: از جمله ویژگیهای بارز شهید سلیمانی، تعهد و ایمان بود و اصولاً هنگامی که ایمان با عمل صالح و روحیه جهادی همراه میشود، شخصیتی همچون سردار سلیمانی شکل میگیرد که حتی دشمنان مجبور به تحسین ویژگیهای شخصیتی او میشوند.
رهبر انقلاب اسلامی در ادامه با اشاره به در پیش بودن راهپیمایی سراسری ۲۲ بهمن، گفتند: ملت ایران در چهل سال گذشته و با وجود سرما و یخبندان با حضور پر شکوه در راهپیمایی ۲۲ بهمن، اجتماع عظیم خود را به رخ جهانیان کشیده است که من با همهوجود از ملت ایران تشکر میکنم.
حضرت آیتالله خامنهای همزمانی ۲۲ بهمن امسال با ایام چهلم شهید سردار سلیمانی را زمینهساز انگیزه مضاعف مردم دانستند و تأکید کردند: انشاءالله ملت ایران با حضورعظیم خود در راهپیمایی ۲۲ بهمن، ضربه کوبندهای بر سیاست های دشمن وارد خواهد کرد.
ایشان در بخش دیگری از سخنان شان با اشاره به انتخابات مجلس شورای اسلامی در دوم اسفند، انتخابات را برای کشور و ملت، فرصتی بسیار بزرگ و برای دشمنان تهدید خواندند و افزودند: برگزاری پرشور انتخابات و حضور همگانی مردم در پای صندوقهای رأی، تضمینکننده امنیت کشور خواهد بود زیرا دشمنان از پشتوانه مردمی نظام بیش از امکانات تسلیحاتی آن هراس دارند.
حضرت آیتالله خامنهای انتخابات را نشان دهنده «عظمت، اقتدار و بصیرت ملی» دانستند و افزودند: در کشور مشکلات و گرفتاریهایی وجود دارد که برخی ناشی از تحریم ها و علت برخی هم کم کاریها است اما با وجود این مشکلات، مردم بهدلیل آنکه در انتخابات موضوع آبروی نظام و امنیت کشور در میان است، به میدان خواهند آمد.
ایشان انتخابات را در حل مشکلات بینالمللی نیز مهم خواندند و خاطرنشان کردند: در قضاوت ناظران بینالمللی نسبت به هر کشور، مسائلی نظیر میزان حضور مردم در انتخابات و چگونگی روی کار آمدن مسئولان و نهادهایی نظیر مجلس، تأثیرگذار است، بنابراین شرکت انبوه مردم در انتخابات مجلس از این زاویه نیز کاملاً ضروری است.
انتخابات اساسیترین مسأله کشور است
رهبر انقلاب اسلامی همچنین انتخابات ریاست جمهوری و مجلس را فرصتی برای ورود افکار جدید و راههای نو در چرخه تصمیمسازی و تصمیمگیری کشور برشمردند و افزودند: بخصوص هنگامی که مردم افراد شایسته را برگزینند، راه های تازه و چاره اندیشیهای جدید در روند حل مشکلات کشور و مردم پدیدار میشود.
حضرت آیتالله خامنهای انتخابات را از بُعد کلی، اساسیترین مسأله کشور دانستند و افزودند: اقتصاد، فرهنگ، پیشرفت علمی و مسائلی از این قبیل بسیار مهم است اما اساس همه این مسائل انتخابات است چرا که اگر انتخابی عمومی، قوی و درست انجام شود، همه مشکلات بتدریج حل خواهد شد.ایشان با ابراز تأسف و انتقاد از برخی حرفهای حاشیه ساز در زمینه انتخابات تأکید کردند: وقتی انتخابات از ابعاد مختلف دارای این همه اهمیت و تأثیرگذاری است، نباید با حاشیه سازی، سخنان گوناگون و حرفهای دلسردکننده آن را از رونق انداخت. حضرت آیتالله خامنهای تلاش همیشگی دشمنان ایران برای خدشهدار جلوه دادن انتخابات را مسألهای طبیعی خواندند و افزودند: وقتی برخی رسانههای خائن خارجی، جمعیت عظیم میلیونی ملت را چند هزار نفره میخوانند اما تحرک چند صد نفر در خیابانها را به اسم ملت ایران جا میزنند، طبعاً مردم به این رسانهها اعتماد نمیکنند البته به شرطیکه از داخل به این رسانهها مایه تبلیغات سوء داده نشود.
رهبرمعظم انقلاب تأکید کردند: گویندگانی که تریبون دارند یا بهواسطه جایگاه خود میتوانند در رسانهها و فضای مجازی حرف بزنند، نباید جوری اظهار نظر کنند که دشمن با بزرگنمایی حرف آنها، برای دلسرد کردن مردم، خوراک گیرش بیاید.
انتخابات در ایران جزو سالمترین انتخابات در جهان است
ایشان انتخابات در ایران را جزو سالمترین انتخابات در جهان خواندند و خطاب به افراد حاشیهساز افزودند: وقتی شما به دروغ میگویید این انتخابات مهندسی شده یا اینکه انتخابات نیست انتصابات است، مردم دلسرد میشوند. رهبرمعظم انقلاب با ابراز تعجب از سخنان برخی که بهوسیله انتخابات به جایی رسیدهاند اما انتخابات را زیر سؤال میبرند، گفتند: چگونه است که انتخابات وقتی به نفع شما است صحیح و متقن است اما وقتی به نفع شما نیست انتخابات خراب است. ایشان افزودند: در انتخابات مجلس بارها بعضی افراد نامه دادند که تقلب شده یا اشکال دارد، بنده نیز هیأتهایی تعیین کردم که با دقت رسیدگی کردند و بعد معلوم شد این گزارشها و نامهها درست نبوده است.
حضرت آیتالله خامنهای گفتند: از دشمن نمیشود گلایه کرد اما فلان نویسنده، مرتبطان با فضای مجازی، نماینده مجلس و فلان مسئول مهم دولتی باید مراقب باشند و اینجور نشود که بگوییم مردم شرکت کنید اما در عین حال، به غلط، جوری حرف بزنیم که مردم از حضور در انتخابات دلسرد شوند.رهبر انقلاب حمله به شورای نگهبان را از غلط ترین کارها دانستند و افزودند: شورای نگهبان مرکب از شش فقیه عادل و شش حقوقدان برجسته منتخب مجلس، در قانون اساسی شأنی دارد و مجموعهای قابل اعتماد است چگونه انسان میتواند براحتی این مجموعه را به غرض ورزی درباره برخی افراد متهم کند.
مجلس قوی به رأی بالای ملت وابسته است
رهبر انقلاب با اشاره به سخنان شان در نماز جمعه اخیر درباره لزوم قوی شدن ایران در مقابل دشمنان قویپنجه و بیرحم بینالمللی افزودند: «مجلس قوی» از مؤلفههای قوی شدن ایران است و تشکیل مجلس قوی نیز به رأی بالای ملت وابسته است. حضرت آیتالله خامنهای گلههای غالباً بحق مردم درباره مسائل معیشتی را مربوط به برخی قوانین و عملکرد بعضی مسئولان اجرایی دانستند و افزودند: گلایههای مردم به اصل انتخابات مربوط نمیشود، این گلایه از کسان دیگری است و ملت قدر مجلس قوی را که متعلق به همه کشور و عموم مردم است، میداند.رهبر انقلاب با دعوت همگانی از مردم برای شرکت در انتخابات افزودند: ممکن است کسی از بنده خوشش نیاید اما اگر ایران را دوست دارد، باید به پای صندوق رأی بیاید، بنابراین هرکس به ایران علاقهمند است و امنیت کشور، حل شدن مشکلات و گردش صحیح نخبگان را دوست دارد، در انتخابات شرکت کند.ایشان در همین زمینه افزودند: افراد مؤمن و انقلابی با انگیزه قوی در انتخابات شرکت خواهند کرد اما اگر کسی انگیزه دینی و انقلابی ندارد اما میهن عزیز را دوست دارد لازم است بهپای صندوقهای رأی بیاید.
شاخصهای انتخاب درست
رهبر انقلاب اسلامی در ادامه سخنان شان به موضوع «شاخصهای انتخاب درست و خصوصیات فرد منتخب» اشاره کردند و گفتند: باید فردی را برای مجلس انتخاب کرد که مؤمن، انقلابی، شجاع، دارای روحیه جهادی، کارآمد و به معنی واقعی کلمه طرفدار عدالت باشد.حضرت آیتالله خامنهای افزودند: فردی که از سخن گفتن بر ضد فلان قدرت خارجی هراس دارد، لایق نمایندگی مردم با عزت، مقتدر و شجاع ایران نیست.ایشان با تقدیر از مصوبه خوب و شجاعانه مجلس شورای اسلامی علیه امریکا بعد از شهادت سردار سلیمانی، خاطرنشان کردند: باید افرادی را انتخاب کرد که بتوانند پرچم عدالت اعم از عدالت اقتصادی، حقوقی و سیاسی را در کشور برافراشته نگه دارند.رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: مردم باید افرادی با چنین ویژگیهایی را بشناسند و به آنها رأی دهند اما اگر خودشان نمیتوانند به شناخت برسند، از راهنمایی و مشورت افراد بصیر و مورد اعتماد استفاده کنند بنابراین هیچ کسی نباید بگوید چون افراد را نمیشناسم رأی نمیدهم. همه باید با اتکا به خداوند وارد میدان شوند و رأی دهند.
معامله قرن قبل از مردن ترامپ، میمیرد
رهبر انقلاب اسلامی در بخش دیگری از سخنان شان با اشاره به رونمایی زورگویان و سرگردنهبگیران امریکایی از طرح موسوم به معامله قرن گفتند: امریکاییها دل شان را خوش کردهاند که با گذاشتن اسم بزرگ، طرح شان علیه ملت فلسطین موفق شود در حالی که این کار آنها احمقانه و خبیثانه است و از همین شروع قضیه به ضررشان تمام شده است.
حضرت آیتالله خامنهای با تأکید بر اینکه این طرح قبل از مُردن ترامپ میمیرد، افزودند: این کار قطعاً به نتیجه نخواهد رسید، بنابراین رفتوآمد و هزینه کردن برای آن و جنجال بهراه انداختن و رونمایی از آن کاری احمقانه است.
ایشان طرح موسوم به معامله قرن را نشانه آشکاری از دغلکاری امریکاییها خواندند و گفتند: امریکاییها با صهیونیست ها درباره چیزی معامله کردهاند که متعلق به آنها نیست. فلسطین از آن فلسطینیها و تصمیمگیری درباره آن مختص آنهاست. شما چهکاره هستید که درباره زمین و خانه دیگران تصمیمگیری کنید؟ این نشانه خباثت، دغلکاری و بدنهادی شماست.
رهبر انقلاب اسلامی توطئه اخیر را به ضرر امریکاییها و موجب زنده شدن مسأله فلسطین دانستند و افزودند: استقبال و کف زدن چند نفر از سران خائن عرب که در میان ملتهای خود نیز بیارزش و بیآبرو هستند اهمیتی ندارد و بر خلاف سیاست ثابت دستگاه استکبار یعنی بهفراموشی سپردن مسأله فلسطین، این کار آنها موجب زنده شدن مسأله فلسطین شد و در همه دنیا نام و مظلومیت فلسطین و مجموعههای فلسطینی بر سر زبانها افتاد.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به تلاش مستکبران برای پیشبُرد این طرح با تکیه بر سلاح و پول، راه علاج را «ایستادگی و مقاومت شجاعانه» خواندند و تأکید کردند: ملت، عناصر و سازمانهای فلسطینی باید با «جهاد فداکارانه» عرصه را بر امریکا و دشمن صهیونیستی تنگ و همه دنیای اسلام نیز از این مقاومت شجاعانه حمایت و پشتیبانی کنند.
ایشان با اشاره به گسترش روزافزون محدوده مقاومت علیه استکبار در منطقه غرب آسیا، تأکید کردند: معتقدیم سازمانهای مسلح فلسطینی خواهند ایستاد و مقاومت را ادامه خواهند داد و نظام جمهوری اسلامی نیز وظیفه خود را پشتیبانی از گروههای فلسطینی میداند، بنابراین هر گونه و هر قدر که بتواند از آنها حمایت میکند و این پشتیبانی، خواست نظام اسلامی و ملت ایران است.
رهبر انقلاب اسلامی علاج اصلی مسأله فلسطین را راهحل «اصولی، اعلامشده و ثبتشده» جمهوری اسلامی ایران در مراکز جهانی یعنی «نظرخواهی از مردم فلسطینیالاصل» خواندند و گفتند: تنها راه برای صلح و حل مسأله فلسطین، نظرخواهی از مردم فلسطینیالاصل با هر مذهبی اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی است تا با رأی عمومی آنها نظام مورد نظرشان بر سراسر سرزمین فلسطین حاکم شود و درباره فلسطین و امثال نتانیاهو و دیگران نیز خودشان تصمیمگیری کنند. حضرت آیتالله خامنهای در پایان تأکید کردند: انشاءالله این هدف محقق خواهد شد و شما جوانان آن روز را خواهید دید و به توفیق الهی در بیتالمقدس نماز خواهید خواند.
واکاوی فضای مساعد کسب و کار از نگاه بودجه نویسان
نقشه راه ساماندهی فضای کسب و کار کشور با بودجه 99
گروه اقتصادی
از آنجا که مطالعات و بررسیهای داخلی و بینالمللی محیط کسب وکار نشان میدهند که درمجموع شاخصهای محیط کسب و کار ایران نیاز به بهبود دارد، انتظار میرود لایحه بودجه سال 1399 بهعنوان نقشه راه مالی دولت و در اجرای قانون برنامه ششم توسعه در طول یک سال آینده، بتواند بستر لازم را برای تسهیل محیط کسب و کار از طریق حفظ ثبات اقتصادی، عدم تغییر قوانین و مقررات، حمایت مؤثر از بنگاهها بویژه بنگاههای کوچک و متوسط، دسترسی آسان، شفاف و بیدغدغه به منابع تأمین مالی، افزایش شفافیت در عملکرد دولتی، کاهش بار مقررات مربوط به کسب و کارها فراهم کند. براین اساس بودجه نیز مانند بسیاری از مؤلفههای دیگر بهطور قطع در بهبود محیط کسب و کار مؤثر است و تمرکز روی بخشهایی که فضای کسب و کار را بهبود میبخشد اهمیت زیادی دارد.
شاخص ملی محیط کسب و کار
شاخص ملی محیط کسب و کاردر ایران در تابستان 1398، کمیت 6.07 (از 10) بوده است و سه مؤلفه «غیرقابل پیشبینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «دشواری تأمین مالی از بانکها» و «بیثباتی سیاستها، قوانین و مقررات و رویههای اجرایی ناظربرکسب و کار» به ترتیب نامناسبترین و سه مؤلفه «محدودیت دسترسی به حاملهای انرژی (برق، گاز، گازوئیل و...)»، «محدودیت دسترسی به آب» و «محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت» به ترتیب مناسبترین مؤلفههای محیط کسب و کار کشور در تابستان 1398 بودهاند.
در این مطالعه محیط مالی باکمیت 8.58 بدترین و محیط جغرافیایی باکمیت 5.28 بهترین ارزیابی را به خود اختصاص دادهاند. بدین ترتیب، در نیمه اول سال 1398 همچنان محیط مالی نامناسب از منظرارزیابی فعالان اقتصادی بزرگترین مشکل در محیط کسب و کار اقتصاد کشور محسوب میشود و چنانچه نظام تأمین مالی اصلاحات فراگیر و عمیقی صورت نگیرد، این وضع ادامه خواهد داشت.
بعد از مؤلفه «غیرقابل پیشبینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات» در تابستان 1398 این مؤلفه «دشواری تأمین مالی از بانکها» یا همان دریافت تسهیلات از بانکها (مشکل شماره یک تولید در سالهای گذشته) قرار دارد. دو نکته در اینجا شایان ذکر است؛ نکته اول، بهشرایط عمومی وخیم نظام بانکی و کاهش توان وام دهی بانکها در زمان حال مربوط است. نکته دوم و مشکل همیشگی واحدهای تولیدی با نظام بانکی، فرآیند غیرشفاف و برخورد تبعیضآمیز و سلیقهای بانکها با متقاضیان دریافت تسهیلات و همچنین اعطای وامهای بسیار سنگین به بنگاههای خاص است که رقابت منصفانه در بازار را مخدوش کرده است.
در کنار مشکل دسترسی به تسهیلات بانکی، موانع تأمین مالی از بازار سرمایه نیز در سالهای اخیربهعنوان مانع مهم دیگر ذکر میشود. رکود فعالیتهای تولیدی و تحقق نیافتن پیشبینیهای خوشبینانه بنگاههای اقتصادی برای فروش بیشتر و افزایش هزینهها، دریافت منابع مالی را به تنها راهکار دوام و بقا و جلوگیری از ورشکستگی تبدیل کرده است.
نرخ بالای تأمین سرمایه از بازار غیررسمی، خود به تنهایی میتواند نشانگر نامناسب بودن محیط مالی در کشور باشد. گرچه ممکن است بنگاهها به لحاظ مدیریت مالی و بودجهبندی خود عملکرد مناسبی نداشته باشند، اما بالا بودن نرخ تأمین سرمایه بهعنوان متغیری که در نظام بازار آزاد و خارج بنگاه تعیین میشود، نشان میدهد که سازوکارهای حاکم بر اقتصاد در جهت ارتقای محیط کسب و کار نیستند؛ سازوکارهایی که ریشه در سیاستگذاریهای مالی نادرست دولت و عملکرد نامطلوب نظام مالی و بانکی و بازار سرمایه دارد. اما آنچه درخصوص موانع کسب و کارها بسیار قابل توجه است، مشکل مؤلفه «موانع در فرآیندهای اداری و اخذ مجوزهای کسب و کار در دستگاههای اجرایی» است. گزارش نظارتی مرکز پژوهشهای مجلس نشانگر آن است که مشکل اخذ مجوزهای متعدد، زمانبر و هزینه بر برای فعالیت اقتصادی، باوجود تصویب قوانین متعدد در این رابطه، همچنان گریبانگیر داوطلبان ورود به کسب و کارهاست. به این ترتیب که با گذشت بیش از چهار سال از تصویب ماده 57«قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور»، همچنان 38 درصد کل مجوزهای شناسایی شده، در هیأت مقررات زدایی و تسهیل صدورمجوزهای کسب و کار مورد بررسی قرار گرفتهاند. همچنین درمجموع، صرفاً مجوزهای هفت دستگاه از37 دستگاه اصلی صادرکننده مجوزها، در هیأت مقررات زدایی بررسی شده است؛ این درحالی است که این تکلیف، طبق قانون، قرار بوده ظرف سه ماه به اتمام برسد.
درمجموع براساس بررسیهای صورت گرفته، باید براین واقعیت تأکید کرد که مجموعه احکام قانونی مربوط به ساماندهی مجوزهای کسب و کار، پس از تحولات قانونی متعدد و همچنین نیازها و مطالبات جدی فعالان اقتصادی، همچنان در دیوان سالاری پیچیده عقیم ماندهاند و به مرحله اجرای کامل و قابل قبول نرسیدهاند. فرآیند بررسی مجوزها به دلایل مختلف در هیأت مقررات زدایی، با کندی و تعلل بسیاردرحال انجام است و مفاد مصوب هیأت نیز به نحو بایسته توسط دستگاهها اجرا نمیشوند.
در بخشهای کشاورزی، صنعت و خدمات غیرقابل پیشبینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات، نامساعدترین و در بخش صنعت محدودیت دسترسی به حاملهای انرژی و در بخش خدمات، محدودیت دسترسی به آب و در بخش کشاورزی، محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت، نامساعدترین مؤلفه ارزیابی شدهاند.
با توجه به تقسیم رشته فعالیتها در سه بخش عمده کشاورزی، صنعت و خدمات، فعالان اقتصادی سراسر کشور در تابستان 1398، وضعیت محیط کسب و کار بخش خدمات و بخش کشاورزی را به ترتیب، مساعدترین و نامساعدترین بخش محیط کسب و کار ارزیابی کردهاند.
مهمترین آموزه مطالعات پایش محیط کسب و کار در اقتصاد ایران برای تدوین و تصویب قوانین بودجه درکشور این است که در اولویتبندی بودجه محدود کشور، تسهیل فرآیندهای کسب و کار را باید مد نظرقرارداد؛ بدین صورت که تسهیل تأمین مالی بخش خصوصی وایجاد و حفظ ثبات اقتصادی دراولویت قرارگیرد و سپس درمحیط نهادی، تأمین بودجه برای گسترش زیرساختهای نرم نسبت به زیرساختهای سخت ارجح باشد؛ برای مثال میتوان برای یک سال بودجه بیشتری را به نهادهای تضمینکننده حقوق مالکیت (مانند دادسراها وکلانتریها) داد وایجاد زیرساختهای جدید در زمینههایی مانند آب و برق و حملونقل در اولویتهای بعد قرارگیرد.
شاخص ملی امنیت سرمایه گذاری
منظور از امنیت سرمایهگذاری، شرایطی است که در آن، متغیرهای اقتصادکلان با ثبات یا قابل پیشبینی باشد، حاکمیت قانون برقرار باشد و اِعمال شود، قوانین و مقررات، تصمیمهای مسئولان و رویههای اجرایی کشور، باثبات باشند و بهطور سهل و مؤثری اجرا شوند و در صورت ضرورت داشتن تغییر در هریک از آنها، تغییرات قبلاً به اطلاع ذینفعان برسد؛ همچنین اطلاعات مؤثر بر فعالیتهای اقتصادی بهطور شفاف و برابر در دسترس همه شهروندان باشد و نهادهای تضمینکننده امنیت سرمایهگذاری (دادسراها، دادگاهها و پاسگاههای نیروی انتظامی) چنان مجهز و سالم و کارآمد باشند که هرگونه نقض حقوق مالکیت شهروندان، یا استفاده بدون اجازه از دارایی فیزیکی یا معنوی دیگران، برای هیچکس اعم از شخص حقیقی و حقوقی ازجمله مسئولان کشور، مقرون به صرفه نباشد و شهروندان مالباخته بتوانند با مراجعه به نهادهای ذیصلاح، در کمترین زمان، مال از دست رفته خود را به همراه خسارت مربوطه دریافت کنند.
در مجموع شاخص کل امنیت سرمایهگذاری در ایران در بهار 1398 کمیت 6.07 از 10 ارزیابی شده است. مقدار عددی این شاخص در مطالعه زمستان گذشته 6.18 محاسبه شده بود که نشان میدهد امنیت سرمایهگذاری در بهار امسال بهبود یافته است.
تأثیر بودجه بر محیط کسب و کار
مجموعه گزارشهای داخلی و خارجی رصد و پایش محیط کسب و کار ایران، دشواری تأمین مالی کسب و کارها، بیثباتی و نااطمینانی محیط اقتصاد کلان، تغییرات ناگهانی قوانین و مقررات، مالیات ستانی ناعادلانه، نبود فضای رقابتی و دشواری اخذ مجوزها را بهعنوان چالشهای اصلی محیط کسب و کار کشور نمایان میکنند که با تحلیل تأثیرات لایحه بودجه سال 1399 بر این مؤلفههای کلیدی، نیاز به برنامهریزی است.
ازجمله اقدامات بهبود محیط کسب و کار که اتفاقاً ماهیت بودجهای دارند، خروج دولت و بنگاههای با ماهیت شبه دولتی از تصدیهایی است که جای فعالان اقتصادی بخش خصوصی و تعاونی را تنگ کرده است. تحقق این هدف که به هدف بالاتر یعنی کارایی کل اقتصاد میانجامد، مستلزم کاهش هزینههای اضافی دولت و شرکتهای دولتی است. یکی از اقدامات اساسی برای انجام سیاستهای کاهش هزینه، شناسایی برنامههای موازی دستگاههای اجرایی و اقدام در راستای بازآرایی، ادغام و حذف برنامههای زائد است، باید خزانه بهصورت مستقیم به ذینفعان نهایی و برنامههای مورد نظر مستقیم پرداخت کند. تنظیم و اثربخش کردن سیاستهای حمایت از تولید نیز ماهیت بودجهای دارد و چنانچه درست طراحی و اجرا شود میتواند بهطور چشمگیری به بهبود محیط کسب و کار بینجامد و البته برعکس. برای مثال سیاست تخصیص ارز با نرخ 4200 تومانی برای کالاهای اساسی که ظاهر حمایت از تولید دارد، ولی هم باعث فساد و هم باعث نامتوازن کردن واردات این کالاها شده و تولیدکنندگان داخلی را درمعرض رقابت غیرمنصفانه قرارداده، بهتر است برای اجرای سیاستهای حمایتی، بخشی از منابع ریالی آزاد شده در حلقه نهایی مصرف در اختیار مصرفکننده نهایی و بخشی نیز جهت حمایت از تولید در قالب مواردی مانند سرمایه در گردش در اختیار بنگاهها قرار گیرد.
اثر انتشار اوراق بر محیط مالی کسب و کار
نقدینگی و منابع سرمایه در گردش، یکی از الزامات سرمایهگذاری و فعالیت کسب و کارها محسوب میشود. اگر برنامهها و سیاستهای دولت به گونهای تنظیم شود که حجم زیادی از نقدینگی اقتصاد را به مصارف دولتی جذب کند، موجب کاهش منابع مالی نهادهای سرمایهگذاری خصوصی شده و حجم عظیمی از اقتصاد به سمت طرحهای دولتی رفته و این امر باعث جایگزینی سرمایهگذاری بخش خصوصی یا سرمایهگذاری دولتی میشود. در لایحه بودجه سال 1399 درمجموع مجوز انتشار 1090 هزار میلیارد ریال انواع اوراق بدهی ریالی به دولت، شرکتهای دولتی و شهرداریها صادر شده که نسبت به قانون بودجه سال 1398 حدود 70 درصد افزایش یافته است. بخش اصلی این اوراق ماهیت استقراض از بخش خصوصی (شامل بانکها، صندوقهای سرمایهگذاری و اشخاص حقوقی و حقیقی خصوصی) دارد. ازمجموع 1090 هزار میلیارد ریال انواع اوراق بدهی ریالی، مجوز انتشار 100 هزار میلیارد ریال آن به شرکتهای دولتی اختصاص دارد و 50 هزار میلیارد ریال سهم شهرداری و سازمانهای وابسته و مابقی آن (940 هزار میلیارد ریال) سهم دولت است. مطابق تبصره5، حداقل 50 درصد از اوراق منتشره توسط شهرداریها باید به طرحهای قطار شهری اختصاص یابد. تضمین و بازپرداخت اصل و سود این اوراق برای اجرای طرحهای قطارشهری، به نسبت 50 درصد برعهده دولت و 50 درصد برعهده صادرکننده است. آنچه در این میان اهمیت دارد، این است که کارآفرینان و فعالان اقتصادی به منظور ایجاد کسب و کارجدید یا توسعه کسب و کار موجود یا حتی تأمین نقدینگی برای کسب و کار موجود، بهمنابع مالی نیاز دارند.
سه تأمینکننده عمده منابع مالی برای بنگاهها شامل شرکای تجاری، بانکها (بازار پول و اعتبار) و بازار (بازار سرمایه) میشود. روند فزاینده کسری بودجه دولت و کسری بودجه شرکتهای دولتی و جذب منابع مورد نیاز فعالان کسب و کار، با اتکای روزافزون آنها به بازار پول و سرمایه، میتواند محیط مالی کسب و کار را نامساعدتر کند و در آینده تخریب بیشتر بازار سرمایه را سبب شود. محیط مالی نامطلوب نیز میتواند بر کارآفرینی و رشد کسب و کارها تأثیر منفی داشته باشد. بنابراین ناپایداری مالی بودجه بخش دولتی میتواند بهطور غیرمستقیم بر کارآفرینی و رشد کسب و کارها تأثیر منفی داشته باشد.
چنانچه هر کسب و کار بتواند براحتی با نرخی پایین از بازار پول یا بازار سرمایه، منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کند، در این صورت شرایط محیط مالی بسیار مطلوب است و کسانی که قصد کارآفرینانه داشته باشند میتوانند کسب و کار خود را راه بیندازند و رشد کنند. لذا ناچاربودجه قوی باید پایداری مالی دولت باشد و کشور را در میان مدت و با نگاهی بهبلندمدت تأمین کند؛ به این معنی که برای اداره امور خود آن گونه استقراض نکند که در میان مدت نتواند (یا دولت بعدی نتواند) از عهده پس دادن آنها، بدون متوسل شدن به اقدامات خاص (برای مثال تجدید وام، افتادن در دام قرض برای قرض، ورشکستگی و...) بربیاید.
دلالت مهم دیگر این لایحه در اوراق غیردولتی (اوراقی که شرکتهای غیردولتی برای تأمین مالی خود در بازار سرمایه منتشر میکنند) است. تخصیص حداقل 50 درصد از پرتفوی صندوقها به اوراق دولتی، حداقل 5 درصد به سرمایهگذاری سهام و حداکثر 50 درصد به سپردهگذاری سبب میشود که بخش غیردولتی نتواند از طریق بازار سرمایه استفاده کند. درواقع چنانچه طبق لایحه بودجه سال 1399، ترکیب پرتفوی صندوقها تغییر یابد شاهد پدیده برون رانی شرکتهای غیردولتی در بازار سرمایه خواهیم بود و هزینه تأمین مالی برای بنگاهها و درحالت کلی، بخش غیردولتی افزایش خواهد یافت. به بیانی شفاف تر، انتشار زیاد اوراق دولتی در بازار سرمایه به افزایش نرخ بهره و استقراض در بازارهای مالی منجر میشود و لذا بخش غیردولتی مانند بنگاههای تولیدی و بازرگانی که برای مقاصد کوتاه مدت (سرمایه در گردش) یا مقاصد میان مدت و بلندمدت (سرمایهگذاری در داراییها و تجهیزات و توسعه خطوط تولیدی و کسب و کار)؛ نیاز به تأمین مالی از بازار سرمایه و انتشار اوراق دارد، باید با هزینههای بالاتری به این مهم اقدام کند. افزایش هزینه تأمین مالی به افزایش قیمت محصول نهایی (کالاها یا خدمات) منجر میشود که خود سبب کاهش تقاضا از طرف مصرفکنندگان و رکود در بخشهای مختلف اقتصادی خواهد شد.
تأثیر مالیات بر فضای کسب و کار
یکی از ارکان برنامه اصلاحات ساختاری بودجه دولت، درآمدزایی پایدار بوده است. ثبات بودجه و متعاقب آن ثبات تأمین کالاها و خدماتی که دولت در اختیار جامعه قرار میدهد در گرو تأمین درآمدهای مطمئن و پایدار برای دولت است. یکی از این مواردتوجه به منابع مالیاتی و افزایش درآمدها از این محل است. البته برنامههایی که برای اصلاح نظام مالیاتی و افزایش درآمدهای مالیاتی ارائه میشوند، باید بهگونهای باشند که در ابتدا به فضای کسب و کار ضربه نزنند و ثانیاً در فرآیند اصلاحات میان مدت در راستای درآمدزایی پایدار، خللی ایجاد نکنند. اگر افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق فشار به فعالان اقتصادی بخش رسمی که درحال حاضر مالیات میدهند حاصل شود، هرچند ممکن است در کوتاه مدت باعث افزایش درآمدهای مالیاتی شود، اما در بلندمدت منجر به رکود و کاهش درآمدهای دولت خواهد شد.عدم توجه به توسعه درآمدهای مالیاتی از طریق بسط پایههای جدید مالیاتی درکشور بویژه در شرایط کنونی که با کاهش شدید درآمدهای نفتی روبه روهستیم، موجب میشود دولت منابع لازم برای مصارف خود را از طرق دیگری که عمدتاً به زیان طبقات محروم و متوسط جامعه است، تأمین کند.
آنچه برای محیط کسب و کار درخصوص افزایش درآمدهای مالیاتی حائز اهمیت است و نیاز به شفافسازی دارد، علل افزایش وصول درآمدهای مالیاتی در دوره رکود چند ساله اقتصاد ایران است. آیا میزان برآورد افزایشی درآمدهای مالیاتی قرار است فقط از فعالان و شاغلان فعلی که شناسایی شدهاند و در سال 1398 مالیات دادهاند دریافت شود یا قسمتی از این افزایش درآمد مالیاتی قرار است از کسانی که تاکنون مالیاتی از آنها دریافت نمیشده و طبق قوانین شناسایی خواهند شد دریافت خواهد شد؟
نتایج بررسیها در مورد پتانسیل مالیاتی جالب توجه است. بررسیها نشان میدهد اقتصادایران تقریباً نیمی از پتانسیل مالیاتی خود را استفاده نمیکند. بهعبارت دقیق تر، طی بیش از دو دهه، متوسط تلاش مالیاتی (بهمعنای نسبت مالیات جمعآوری شده به میزان قابل جمع آوری) بین 50 تا 60 درصد بوده است.
درهر حال وابستگی بیشتر بودجه به درآمدهای پایدار و بویژه مالیاتها در زمان خود پایداری مالی لازم را برای بودجه و اقتصاد کلان حاصل میکند؛ اما باید دقت داشت که در سالهای گذشته بسیاری از فعالان و افراد جامعه یا مالیاتی ندادهاند یا متناسب با استفاده از فضای کلان اقتصاد و درآمدهای مکتسبه خود، مالیات به اندازهای پرداخت نکرده اند. همواره حقوق بگیران مشخص و معلوم بخش عمومی و خصوصی و فعالان سالم کسب و کار دارای مجوز، در دسترسترین افراد در زمینه اخذ مالیاتها هستند. این امر که هر گروه یا فردی که فعالیت اقتصادی دارد و البته مالیات لازم را به دلایل مختلف (عدم استفاده از دستگاههای کارتخوان، عدم مشخص بودن آدرس دقیق محل فعالیت، فعالیت در قالب عدم دریافت مجوزهای مرجع و...) پرداخت نمیکند، خود عامل مخل بر محیط کسب و کار است. این پدیده، زمینه بدبینی بهنظام مالیاتی کشور را فراهم میکند.
بنابراین رویکرد نظام مالیاتی باید به گونهای باشد که از طرفی همچون ایجاد پایههای جدید مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی، ساماندهی معافیتهای مالیاتی و... بتواند درآمد مالیاتی را افزایش دهد. درحال حاضر براساس قوانین و مقررات مالیاتی کشور و برآوردهای سازمان مالیاتی، حدود 500 هزار میلیارد ریال معافیتهای مالیاتی در کشور وجود دارد که ساماندهی برخی از آنها میتواند به افزایش درآمد مالیاتی و کاهش نرخ مالیات بر شرکتها کمک شایانی کند. گفتنی است سهم مالیات بر سود شرکتها در ایران از کل درآمدهای مالیاتی در مقایسه با دیگر کشورها بسیار بیشتر است که طبعاً این مسأله باعت آسیب به فضای کسب و کار و تولیدکنندگان میشود و درنهایت رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار میدهد. بررسیها نشان میدهد سهم این مالیات از مالیاتهای مستقیم بالغ بر 63 درصد و از کل درآمدهای مالیاتی حدود 37 درصد است؛ این در شرایطی است که سهم این مالیات در کشورهای عضو OECD بهطور متوسط کمتر از 10 درصد درآمدهای مالیاتی است و حتی در برخی از کشورها این مقدار کمتر از 6 درصد است. بدون شک علاوه بر وضع پایههای جدید مالیاتی مانند مالیات بر مجموع درآمد، ساماندهی معافیتهای مالیاتی میتواند به این مهم کمک کند.
ازجمله راهکارها جهت اصلاح نظام مالیاتی کشور، کاهش فرار مالیاتی و به تبع افزایش درآمدهای وضع مالیات برمجموع درآمد است.
شاخص ملی محیط کسب و کاردر ایران در تابستان 1398، کمیت 6.07 (از 10) بوده است و سه مؤلفه «غیرقابل پیشبینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «دشواری تأمین مالی از بانکها» و «بیثباتی سیاستها، قوانین و مقررات و رویههای اجرایی ناظربرکسب و کار» به ترتیب نامناسبترین و سه مؤلفه «محدودیت دسترسی به حاملهای انرژی (برق، گاز، گازوئیل و...)»، «محدودیت دسترسی به آب» و «محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت» به ترتیب مناسبترین مؤلفههای محیط کسب و کار کشور در تابستان 1398 بودهاند
سهم مالیات بر سود شرکتها در ایران از کل درآمدهای مالیاتی در مقایسه با دیگر کشورها بسیار بیشتر است که طبعاً این مسأله باعت آسیب به فضای کسب و کار و تولیدکنندگان میشود و درنهایت رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار میدهد
8 نکته گزارش
1. نرخ بالای تأمین سرمایه از بازار غیررسمی، خود به تنهایی میتواند نشانگر نامناسب بودن محیط مالی در کشور باشد. گرچه ممکن است بنگاهها به لحاظ مدیریت مالی و بودجهبندی خود عملکرد مناسبی نداشته باشند
2. مجموعه احکام قانونی مربوط به ساماندهی مجوزهای کسب و کار، پس از تحولات قانونی متعدد و همچنین نیازها و مطالبات جدی فعالان اقتصادی، همچنان در دیوان سالاری پیچیده عقیم ماندهاند و به مرحله اجرای کامل و قابل قبول نرسیدهاند
3. فرآیند بررسی مجوزها به دلایل مختلف در هیأت مقررات زدایی، با کندی و تعلل بسیاردرحال انجام است و مفاد مصوب هیأت نیز به نحو بایسته توسط دستگاهها اجرا نمیشوند
4. مهمترین آموزه مطالعات پایش محیط کسب و کار در اقتصاد ایران برای تدوین و تصویب قوانین بودجه درکشور این است که در اولویتبندی بودجه محدود کشور، تسهیل فرآیندهای کسب و کار را باید مد نظرقرارداد
5. خروج دولت و بنگاههای با ماهیت شبه دولتی از جمله تصدیگریهایی است که جای فعالان اقتصادی بخش خصوصی و تعاونی را تنگ کرده است
6. یکی از اقدامات اساسی برای انجام سیاستهای کاهش هزینه، شناسایی برنامههای موازی دستگاههای اجرایی و اقدام در راستای بازآرایی، ادغام و حذف برنامههای زائد است
7. چنانچه هر کسب و کار بتواند براحتی با نرخی پایین از بازار پول یا بازار سرمایه، منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کند، در این صورت شرایط محیط مالی بسیار مطلوب است
8. تخصیص حداقل 50 درصد از پرتفوی صندوقها به اوراق دولتی، حداقل 5 درصد به سرمایهگذاری سهام و حداکثر 50 درصد به سپردهگذاری سبب میشود که بخش غیردولتی نتواند از طریق بازار سرمایه استفاده کند
از آنجا که مطالعات و بررسیهای داخلی و بینالمللی محیط کسب وکار نشان میدهند که درمجموع شاخصهای محیط کسب و کار ایران نیاز به بهبود دارد، انتظار میرود لایحه بودجه سال 1399 بهعنوان نقشه راه مالی دولت و در اجرای قانون برنامه ششم توسعه در طول یک سال آینده، بتواند بستر لازم را برای تسهیل محیط کسب و کار از طریق حفظ ثبات اقتصادی، عدم تغییر قوانین و مقررات، حمایت مؤثر از بنگاهها بویژه بنگاههای کوچک و متوسط، دسترسی آسان، شفاف و بیدغدغه به منابع تأمین مالی، افزایش شفافیت در عملکرد دولتی، کاهش بار مقررات مربوط به کسب و کارها فراهم کند. براین اساس بودجه نیز مانند بسیاری از مؤلفههای دیگر بهطور قطع در بهبود محیط کسب و کار مؤثر است و تمرکز روی بخشهایی که فضای کسب و کار را بهبود میبخشد اهمیت زیادی دارد.
شاخص ملی محیط کسب و کار
شاخص ملی محیط کسب و کاردر ایران در تابستان 1398، کمیت 6.07 (از 10) بوده است و سه مؤلفه «غیرقابل پیشبینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «دشواری تأمین مالی از بانکها» و «بیثباتی سیاستها، قوانین و مقررات و رویههای اجرایی ناظربرکسب و کار» به ترتیب نامناسبترین و سه مؤلفه «محدودیت دسترسی به حاملهای انرژی (برق، گاز، گازوئیل و...)»، «محدودیت دسترسی به آب» و «محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت» به ترتیب مناسبترین مؤلفههای محیط کسب و کار کشور در تابستان 1398 بودهاند.
در این مطالعه محیط مالی باکمیت 8.58 بدترین و محیط جغرافیایی باکمیت 5.28 بهترین ارزیابی را به خود اختصاص دادهاند. بدین ترتیب، در نیمه اول سال 1398 همچنان محیط مالی نامناسب از منظرارزیابی فعالان اقتصادی بزرگترین مشکل در محیط کسب و کار اقتصاد کشور محسوب میشود و چنانچه نظام تأمین مالی اصلاحات فراگیر و عمیقی صورت نگیرد، این وضع ادامه خواهد داشت.
بعد از مؤلفه «غیرقابل پیشبینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات» در تابستان 1398 این مؤلفه «دشواری تأمین مالی از بانکها» یا همان دریافت تسهیلات از بانکها (مشکل شماره یک تولید در سالهای گذشته) قرار دارد. دو نکته در اینجا شایان ذکر است؛ نکته اول، بهشرایط عمومی وخیم نظام بانکی و کاهش توان وام دهی بانکها در زمان حال مربوط است. نکته دوم و مشکل همیشگی واحدهای تولیدی با نظام بانکی، فرآیند غیرشفاف و برخورد تبعیضآمیز و سلیقهای بانکها با متقاضیان دریافت تسهیلات و همچنین اعطای وامهای بسیار سنگین به بنگاههای خاص است که رقابت منصفانه در بازار را مخدوش کرده است.
در کنار مشکل دسترسی به تسهیلات بانکی، موانع تأمین مالی از بازار سرمایه نیز در سالهای اخیربهعنوان مانع مهم دیگر ذکر میشود. رکود فعالیتهای تولیدی و تحقق نیافتن پیشبینیهای خوشبینانه بنگاههای اقتصادی برای فروش بیشتر و افزایش هزینهها، دریافت منابع مالی را به تنها راهکار دوام و بقا و جلوگیری از ورشکستگی تبدیل کرده است.
نرخ بالای تأمین سرمایه از بازار غیررسمی، خود به تنهایی میتواند نشانگر نامناسب بودن محیط مالی در کشور باشد. گرچه ممکن است بنگاهها به لحاظ مدیریت مالی و بودجهبندی خود عملکرد مناسبی نداشته باشند، اما بالا بودن نرخ تأمین سرمایه بهعنوان متغیری که در نظام بازار آزاد و خارج بنگاه تعیین میشود، نشان میدهد که سازوکارهای حاکم بر اقتصاد در جهت ارتقای محیط کسب و کار نیستند؛ سازوکارهایی که ریشه در سیاستگذاریهای مالی نادرست دولت و عملکرد نامطلوب نظام مالی و بانکی و بازار سرمایه دارد. اما آنچه درخصوص موانع کسب و کارها بسیار قابل توجه است، مشکل مؤلفه «موانع در فرآیندهای اداری و اخذ مجوزهای کسب و کار در دستگاههای اجرایی» است. گزارش نظارتی مرکز پژوهشهای مجلس نشانگر آن است که مشکل اخذ مجوزهای متعدد، زمانبر و هزینه بر برای فعالیت اقتصادی، باوجود تصویب قوانین متعدد در این رابطه، همچنان گریبانگیر داوطلبان ورود به کسب و کارهاست. به این ترتیب که با گذشت بیش از چهار سال از تصویب ماده 57«قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور»، همچنان 38 درصد کل مجوزهای شناسایی شده، در هیأت مقررات زدایی و تسهیل صدورمجوزهای کسب و کار مورد بررسی قرار گرفتهاند. همچنین درمجموع، صرفاً مجوزهای هفت دستگاه از37 دستگاه اصلی صادرکننده مجوزها، در هیأت مقررات زدایی بررسی شده است؛ این درحالی است که این تکلیف، طبق قانون، قرار بوده ظرف سه ماه به اتمام برسد.
درمجموع براساس بررسیهای صورت گرفته، باید براین واقعیت تأکید کرد که مجموعه احکام قانونی مربوط به ساماندهی مجوزهای کسب و کار، پس از تحولات قانونی متعدد و همچنین نیازها و مطالبات جدی فعالان اقتصادی، همچنان در دیوان سالاری پیچیده عقیم ماندهاند و به مرحله اجرای کامل و قابل قبول نرسیدهاند. فرآیند بررسی مجوزها به دلایل مختلف در هیأت مقررات زدایی، با کندی و تعلل بسیاردرحال انجام است و مفاد مصوب هیأت نیز به نحو بایسته توسط دستگاهها اجرا نمیشوند.
در بخشهای کشاورزی، صنعت و خدمات غیرقابل پیشبینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات، نامساعدترین و در بخش صنعت محدودیت دسترسی به حاملهای انرژی و در بخش خدمات، محدودیت دسترسی به آب و در بخش کشاورزی، محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت، نامساعدترین مؤلفه ارزیابی شدهاند.
با توجه به تقسیم رشته فعالیتها در سه بخش عمده کشاورزی، صنعت و خدمات، فعالان اقتصادی سراسر کشور در تابستان 1398، وضعیت محیط کسب و کار بخش خدمات و بخش کشاورزی را به ترتیب، مساعدترین و نامساعدترین بخش محیط کسب و کار ارزیابی کردهاند.
مهمترین آموزه مطالعات پایش محیط کسب و کار در اقتصاد ایران برای تدوین و تصویب قوانین بودجه درکشور این است که در اولویتبندی بودجه محدود کشور، تسهیل فرآیندهای کسب و کار را باید مد نظرقرارداد؛ بدین صورت که تسهیل تأمین مالی بخش خصوصی وایجاد و حفظ ثبات اقتصادی دراولویت قرارگیرد و سپس درمحیط نهادی، تأمین بودجه برای گسترش زیرساختهای نرم نسبت به زیرساختهای سخت ارجح باشد؛ برای مثال میتوان برای یک سال بودجه بیشتری را به نهادهای تضمینکننده حقوق مالکیت (مانند دادسراها وکلانتریها) داد وایجاد زیرساختهای جدید در زمینههایی مانند آب و برق و حملونقل در اولویتهای بعد قرارگیرد.
شاخص ملی امنیت سرمایه گذاری
منظور از امنیت سرمایهگذاری، شرایطی است که در آن، متغیرهای اقتصادکلان با ثبات یا قابل پیشبینی باشد، حاکمیت قانون برقرار باشد و اِعمال شود، قوانین و مقررات، تصمیمهای مسئولان و رویههای اجرایی کشور، باثبات باشند و بهطور سهل و مؤثری اجرا شوند و در صورت ضرورت داشتن تغییر در هریک از آنها، تغییرات قبلاً به اطلاع ذینفعان برسد؛ همچنین اطلاعات مؤثر بر فعالیتهای اقتصادی بهطور شفاف و برابر در دسترس همه شهروندان باشد و نهادهای تضمینکننده امنیت سرمایهگذاری (دادسراها، دادگاهها و پاسگاههای نیروی انتظامی) چنان مجهز و سالم و کارآمد باشند که هرگونه نقض حقوق مالکیت شهروندان، یا استفاده بدون اجازه از دارایی فیزیکی یا معنوی دیگران، برای هیچکس اعم از شخص حقیقی و حقوقی ازجمله مسئولان کشور، مقرون به صرفه نباشد و شهروندان مالباخته بتوانند با مراجعه به نهادهای ذیصلاح، در کمترین زمان، مال از دست رفته خود را به همراه خسارت مربوطه دریافت کنند.
در مجموع شاخص کل امنیت سرمایهگذاری در ایران در بهار 1398 کمیت 6.07 از 10 ارزیابی شده است. مقدار عددی این شاخص در مطالعه زمستان گذشته 6.18 محاسبه شده بود که نشان میدهد امنیت سرمایهگذاری در بهار امسال بهبود یافته است.
تأثیر بودجه بر محیط کسب و کار
مجموعه گزارشهای داخلی و خارجی رصد و پایش محیط کسب و کار ایران، دشواری تأمین مالی کسب و کارها، بیثباتی و نااطمینانی محیط اقتصاد کلان، تغییرات ناگهانی قوانین و مقررات، مالیات ستانی ناعادلانه، نبود فضای رقابتی و دشواری اخذ مجوزها را بهعنوان چالشهای اصلی محیط کسب و کار کشور نمایان میکنند که با تحلیل تأثیرات لایحه بودجه سال 1399 بر این مؤلفههای کلیدی، نیاز به برنامهریزی است.
ازجمله اقدامات بهبود محیط کسب و کار که اتفاقاً ماهیت بودجهای دارند، خروج دولت و بنگاههای با ماهیت شبه دولتی از تصدیهایی است که جای فعالان اقتصادی بخش خصوصی و تعاونی را تنگ کرده است. تحقق این هدف که به هدف بالاتر یعنی کارایی کل اقتصاد میانجامد، مستلزم کاهش هزینههای اضافی دولت و شرکتهای دولتی است. یکی از اقدامات اساسی برای انجام سیاستهای کاهش هزینه، شناسایی برنامههای موازی دستگاههای اجرایی و اقدام در راستای بازآرایی، ادغام و حذف برنامههای زائد است، باید خزانه بهصورت مستقیم به ذینفعان نهایی و برنامههای مورد نظر مستقیم پرداخت کند. تنظیم و اثربخش کردن سیاستهای حمایت از تولید نیز ماهیت بودجهای دارد و چنانچه درست طراحی و اجرا شود میتواند بهطور چشمگیری به بهبود محیط کسب و کار بینجامد و البته برعکس. برای مثال سیاست تخصیص ارز با نرخ 4200 تومانی برای کالاهای اساسی که ظاهر حمایت از تولید دارد، ولی هم باعث فساد و هم باعث نامتوازن کردن واردات این کالاها شده و تولیدکنندگان داخلی را درمعرض رقابت غیرمنصفانه قرارداده، بهتر است برای اجرای سیاستهای حمایتی، بخشی از منابع ریالی آزاد شده در حلقه نهایی مصرف در اختیار مصرفکننده نهایی و بخشی نیز جهت حمایت از تولید در قالب مواردی مانند سرمایه در گردش در اختیار بنگاهها قرار گیرد.
اثر انتشار اوراق بر محیط مالی کسب و کار
نقدینگی و منابع سرمایه در گردش، یکی از الزامات سرمایهگذاری و فعالیت کسب و کارها محسوب میشود. اگر برنامهها و سیاستهای دولت به گونهای تنظیم شود که حجم زیادی از نقدینگی اقتصاد را به مصارف دولتی جذب کند، موجب کاهش منابع مالی نهادهای سرمایهگذاری خصوصی شده و حجم عظیمی از اقتصاد به سمت طرحهای دولتی رفته و این امر باعث جایگزینی سرمایهگذاری بخش خصوصی یا سرمایهگذاری دولتی میشود. در لایحه بودجه سال 1399 درمجموع مجوز انتشار 1090 هزار میلیارد ریال انواع اوراق بدهی ریالی به دولت، شرکتهای دولتی و شهرداریها صادر شده که نسبت به قانون بودجه سال 1398 حدود 70 درصد افزایش یافته است. بخش اصلی این اوراق ماهیت استقراض از بخش خصوصی (شامل بانکها، صندوقهای سرمایهگذاری و اشخاص حقوقی و حقیقی خصوصی) دارد. ازمجموع 1090 هزار میلیارد ریال انواع اوراق بدهی ریالی، مجوز انتشار 100 هزار میلیارد ریال آن به شرکتهای دولتی اختصاص دارد و 50 هزار میلیارد ریال سهم شهرداری و سازمانهای وابسته و مابقی آن (940 هزار میلیارد ریال) سهم دولت است. مطابق تبصره5، حداقل 50 درصد از اوراق منتشره توسط شهرداریها باید به طرحهای قطار شهری اختصاص یابد. تضمین و بازپرداخت اصل و سود این اوراق برای اجرای طرحهای قطارشهری، به نسبت 50 درصد برعهده دولت و 50 درصد برعهده صادرکننده است. آنچه در این میان اهمیت دارد، این است که کارآفرینان و فعالان اقتصادی به منظور ایجاد کسب و کارجدید یا توسعه کسب و کار موجود یا حتی تأمین نقدینگی برای کسب و کار موجود، بهمنابع مالی نیاز دارند.
سه تأمینکننده عمده منابع مالی برای بنگاهها شامل شرکای تجاری، بانکها (بازار پول و اعتبار) و بازار (بازار سرمایه) میشود. روند فزاینده کسری بودجه دولت و کسری بودجه شرکتهای دولتی و جذب منابع مورد نیاز فعالان کسب و کار، با اتکای روزافزون آنها به بازار پول و سرمایه، میتواند محیط مالی کسب و کار را نامساعدتر کند و در آینده تخریب بیشتر بازار سرمایه را سبب شود. محیط مالی نامطلوب نیز میتواند بر کارآفرینی و رشد کسب و کارها تأثیر منفی داشته باشد. بنابراین ناپایداری مالی بودجه بخش دولتی میتواند بهطور غیرمستقیم بر کارآفرینی و رشد کسب و کارها تأثیر منفی داشته باشد.
چنانچه هر کسب و کار بتواند براحتی با نرخی پایین از بازار پول یا بازار سرمایه، منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کند، در این صورت شرایط محیط مالی بسیار مطلوب است و کسانی که قصد کارآفرینانه داشته باشند میتوانند کسب و کار خود را راه بیندازند و رشد کنند. لذا ناچاربودجه قوی باید پایداری مالی دولت باشد و کشور را در میان مدت و با نگاهی بهبلندمدت تأمین کند؛ به این معنی که برای اداره امور خود آن گونه استقراض نکند که در میان مدت نتواند (یا دولت بعدی نتواند) از عهده پس دادن آنها، بدون متوسل شدن به اقدامات خاص (برای مثال تجدید وام، افتادن در دام قرض برای قرض، ورشکستگی و...) بربیاید.
دلالت مهم دیگر این لایحه در اوراق غیردولتی (اوراقی که شرکتهای غیردولتی برای تأمین مالی خود در بازار سرمایه منتشر میکنند) است. تخصیص حداقل 50 درصد از پرتفوی صندوقها به اوراق دولتی، حداقل 5 درصد به سرمایهگذاری سهام و حداکثر 50 درصد به سپردهگذاری سبب میشود که بخش غیردولتی نتواند از طریق بازار سرمایه استفاده کند. درواقع چنانچه طبق لایحه بودجه سال 1399، ترکیب پرتفوی صندوقها تغییر یابد شاهد پدیده برون رانی شرکتهای غیردولتی در بازار سرمایه خواهیم بود و هزینه تأمین مالی برای بنگاهها و درحالت کلی، بخش غیردولتی افزایش خواهد یافت. به بیانی شفاف تر، انتشار زیاد اوراق دولتی در بازار سرمایه به افزایش نرخ بهره و استقراض در بازارهای مالی منجر میشود و لذا بخش غیردولتی مانند بنگاههای تولیدی و بازرگانی که برای مقاصد کوتاه مدت (سرمایه در گردش) یا مقاصد میان مدت و بلندمدت (سرمایهگذاری در داراییها و تجهیزات و توسعه خطوط تولیدی و کسب و کار)؛ نیاز به تأمین مالی از بازار سرمایه و انتشار اوراق دارد، باید با هزینههای بالاتری به این مهم اقدام کند. افزایش هزینه تأمین مالی به افزایش قیمت محصول نهایی (کالاها یا خدمات) منجر میشود که خود سبب کاهش تقاضا از طرف مصرفکنندگان و رکود در بخشهای مختلف اقتصادی خواهد شد.
تأثیر مالیات بر فضای کسب و کار
یکی از ارکان برنامه اصلاحات ساختاری بودجه دولت، درآمدزایی پایدار بوده است. ثبات بودجه و متعاقب آن ثبات تأمین کالاها و خدماتی که دولت در اختیار جامعه قرار میدهد در گرو تأمین درآمدهای مطمئن و پایدار برای دولت است. یکی از این مواردتوجه به منابع مالیاتی و افزایش درآمدها از این محل است. البته برنامههایی که برای اصلاح نظام مالیاتی و افزایش درآمدهای مالیاتی ارائه میشوند، باید بهگونهای باشند که در ابتدا به فضای کسب و کار ضربه نزنند و ثانیاً در فرآیند اصلاحات میان مدت در راستای درآمدزایی پایدار، خللی ایجاد نکنند. اگر افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق فشار به فعالان اقتصادی بخش رسمی که درحال حاضر مالیات میدهند حاصل شود، هرچند ممکن است در کوتاه مدت باعث افزایش درآمدهای مالیاتی شود، اما در بلندمدت منجر به رکود و کاهش درآمدهای دولت خواهد شد.عدم توجه به توسعه درآمدهای مالیاتی از طریق بسط پایههای جدید مالیاتی درکشور بویژه در شرایط کنونی که با کاهش شدید درآمدهای نفتی روبه روهستیم، موجب میشود دولت منابع لازم برای مصارف خود را از طرق دیگری که عمدتاً به زیان طبقات محروم و متوسط جامعه است، تأمین کند.
آنچه برای محیط کسب و کار درخصوص افزایش درآمدهای مالیاتی حائز اهمیت است و نیاز به شفافسازی دارد، علل افزایش وصول درآمدهای مالیاتی در دوره رکود چند ساله اقتصاد ایران است. آیا میزان برآورد افزایشی درآمدهای مالیاتی قرار است فقط از فعالان و شاغلان فعلی که شناسایی شدهاند و در سال 1398 مالیات دادهاند دریافت شود یا قسمتی از این افزایش درآمد مالیاتی قرار است از کسانی که تاکنون مالیاتی از آنها دریافت نمیشده و طبق قوانین شناسایی خواهند شد دریافت خواهد شد؟
نتایج بررسیها در مورد پتانسیل مالیاتی جالب توجه است. بررسیها نشان میدهد اقتصادایران تقریباً نیمی از پتانسیل مالیاتی خود را استفاده نمیکند. بهعبارت دقیق تر، طی بیش از دو دهه، متوسط تلاش مالیاتی (بهمعنای نسبت مالیات جمعآوری شده به میزان قابل جمع آوری) بین 50 تا 60 درصد بوده است.
درهر حال وابستگی بیشتر بودجه به درآمدهای پایدار و بویژه مالیاتها در زمان خود پایداری مالی لازم را برای بودجه و اقتصاد کلان حاصل میکند؛ اما باید دقت داشت که در سالهای گذشته بسیاری از فعالان و افراد جامعه یا مالیاتی ندادهاند یا متناسب با استفاده از فضای کلان اقتصاد و درآمدهای مکتسبه خود، مالیات به اندازهای پرداخت نکرده اند. همواره حقوق بگیران مشخص و معلوم بخش عمومی و خصوصی و فعالان سالم کسب و کار دارای مجوز، در دسترسترین افراد در زمینه اخذ مالیاتها هستند. این امر که هر گروه یا فردی که فعالیت اقتصادی دارد و البته مالیات لازم را به دلایل مختلف (عدم استفاده از دستگاههای کارتخوان، عدم مشخص بودن آدرس دقیق محل فعالیت، فعالیت در قالب عدم دریافت مجوزهای مرجع و...) پرداخت نمیکند، خود عامل مخل بر محیط کسب و کار است. این پدیده، زمینه بدبینی بهنظام مالیاتی کشور را فراهم میکند.
بنابراین رویکرد نظام مالیاتی باید به گونهای باشد که از طرفی همچون ایجاد پایههای جدید مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی، ساماندهی معافیتهای مالیاتی و... بتواند درآمد مالیاتی را افزایش دهد. درحال حاضر براساس قوانین و مقررات مالیاتی کشور و برآوردهای سازمان مالیاتی، حدود 500 هزار میلیارد ریال معافیتهای مالیاتی در کشور وجود دارد که ساماندهی برخی از آنها میتواند به افزایش درآمد مالیاتی و کاهش نرخ مالیات بر شرکتها کمک شایانی کند. گفتنی است سهم مالیات بر سود شرکتها در ایران از کل درآمدهای مالیاتی در مقایسه با دیگر کشورها بسیار بیشتر است که طبعاً این مسأله باعت آسیب به فضای کسب و کار و تولیدکنندگان میشود و درنهایت رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار میدهد. بررسیها نشان میدهد سهم این مالیات از مالیاتهای مستقیم بالغ بر 63 درصد و از کل درآمدهای مالیاتی حدود 37 درصد است؛ این در شرایطی است که سهم این مالیات در کشورهای عضو OECD بهطور متوسط کمتر از 10 درصد درآمدهای مالیاتی است و حتی در برخی از کشورها این مقدار کمتر از 6 درصد است. بدون شک علاوه بر وضع پایههای جدید مالیاتی مانند مالیات بر مجموع درآمد، ساماندهی معافیتهای مالیاتی میتواند به این مهم کمک کند.
ازجمله راهکارها جهت اصلاح نظام مالیاتی کشور، کاهش فرار مالیاتی و به تبع افزایش درآمدهای وضع مالیات برمجموع درآمد است.
شاخص ملی محیط کسب و کاردر ایران در تابستان 1398، کمیت 6.07 (از 10) بوده است و سه مؤلفه «غیرقابل پیشبینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «دشواری تأمین مالی از بانکها» و «بیثباتی سیاستها، قوانین و مقررات و رویههای اجرایی ناظربرکسب و کار» به ترتیب نامناسبترین و سه مؤلفه «محدودیت دسترسی به حاملهای انرژی (برق، گاز، گازوئیل و...)»، «محدودیت دسترسی به آب» و «محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت» به ترتیب مناسبترین مؤلفههای محیط کسب و کار کشور در تابستان 1398 بودهاند
سهم مالیات بر سود شرکتها در ایران از کل درآمدهای مالیاتی در مقایسه با دیگر کشورها بسیار بیشتر است که طبعاً این مسأله باعت آسیب به فضای کسب و کار و تولیدکنندگان میشود و درنهایت رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار میدهد
8 نکته گزارش
1. نرخ بالای تأمین سرمایه از بازار غیررسمی، خود به تنهایی میتواند نشانگر نامناسب بودن محیط مالی در کشور باشد. گرچه ممکن است بنگاهها به لحاظ مدیریت مالی و بودجهبندی خود عملکرد مناسبی نداشته باشند
2. مجموعه احکام قانونی مربوط به ساماندهی مجوزهای کسب و کار، پس از تحولات قانونی متعدد و همچنین نیازها و مطالبات جدی فعالان اقتصادی، همچنان در دیوان سالاری پیچیده عقیم ماندهاند و به مرحله اجرای کامل و قابل قبول نرسیدهاند
3. فرآیند بررسی مجوزها به دلایل مختلف در هیأت مقررات زدایی، با کندی و تعلل بسیاردرحال انجام است و مفاد مصوب هیأت نیز به نحو بایسته توسط دستگاهها اجرا نمیشوند
4. مهمترین آموزه مطالعات پایش محیط کسب و کار در اقتصاد ایران برای تدوین و تصویب قوانین بودجه درکشور این است که در اولویتبندی بودجه محدود کشور، تسهیل فرآیندهای کسب و کار را باید مد نظرقرارداد
5. خروج دولت و بنگاههای با ماهیت شبه دولتی از جمله تصدیگریهایی است که جای فعالان اقتصادی بخش خصوصی و تعاونی را تنگ کرده است
6. یکی از اقدامات اساسی برای انجام سیاستهای کاهش هزینه، شناسایی برنامههای موازی دستگاههای اجرایی و اقدام در راستای بازآرایی، ادغام و حذف برنامههای زائد است
7. چنانچه هر کسب و کار بتواند براحتی با نرخی پایین از بازار پول یا بازار سرمایه، منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کند، در این صورت شرایط محیط مالی بسیار مطلوب است
8. تخصیص حداقل 50 درصد از پرتفوی صندوقها به اوراق دولتی، حداقل 5 درصد به سرمایهگذاری سهام و حداکثر 50 درصد به سپردهگذاری سبب میشود که بخش غیردولتی نتواند از طریق بازار سرمایه استفاده کند
سردار جنگل به تولید نفت می رسد
عطیه لباف
خبرنگار
دو خبر از دریای خزر رسید، خبر نخست از 250 کیلومتری سواحل نکا و میدان نفتی سردار جنگل است. سال آینده تولید زودهنگام از این میدان شروع میشود و نفت آن از بستر خزر به خشکی میرسد. خبر دوم از فواصلی دورتر و غرب خزر است. توافقنامه توسعه مشترک میدان البرز در شرف اجراست. بهطوری که ایران و آذربایجان به احتمال قوی از سال آتی توسعه مشترک این میدان را آغاز میکنند.
درباره تولید زودهنگام نفت از سردار جنگل، مدیرعامل شرکت نفت خزر به «ایران»، میگوید: «طرح تولید زودهنگام نفت از میدان سردار جنگل در شرکت نفت خزر در حال تدوین است و پس از تأیید این طرح توسط مدیریت برنامهریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران، پیشبینی میشود که از سال آینده برای نخستین بار برداشت روزانه نفت از بستر دریای خزر برای اولین بار در تاریخ نفت شمال کشور رقم بخورد.»
علی اصولی با اشاره به اینکه طرح تولید زودهنگام نفت خام از میدان سردار جنگل در مرحله کارشناسی قرار داد، در گفتوگو با خبرنگار ما ادامه میدهد: «این طرح به درخواست هیأت مدیره شرکت ملی نفت ایران در حال تهیه است و تا این لحظه برداشت روزانه حداکثر 5 هزار بشکه نفت را در طرح دیدهایم و چنانچه توسط مدیریت برنامهریزی تلفیقی و هیأت مدیره شرکت ملی نفت به تصویب برسد، تولید نفت از سردار جنگل با 5 هزار بشکه در روز آغاز خواهد شد.»
خبرنگار
دو خبر از دریای خزر رسید، خبر نخست از 250 کیلومتری سواحل نکا و میدان نفتی سردار جنگل است. سال آینده تولید زودهنگام از این میدان شروع میشود و نفت آن از بستر خزر به خشکی میرسد. خبر دوم از فواصلی دورتر و غرب خزر است. توافقنامه توسعه مشترک میدان البرز در شرف اجراست. بهطوری که ایران و آذربایجان به احتمال قوی از سال آتی توسعه مشترک این میدان را آغاز میکنند.
درباره تولید زودهنگام نفت از سردار جنگل، مدیرعامل شرکت نفت خزر به «ایران»، میگوید: «طرح تولید زودهنگام نفت از میدان سردار جنگل در شرکت نفت خزر در حال تدوین است و پس از تأیید این طرح توسط مدیریت برنامهریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران، پیشبینی میشود که از سال آینده برای نخستین بار برداشت روزانه نفت از بستر دریای خزر برای اولین بار در تاریخ نفت شمال کشور رقم بخورد.»
علی اصولی با اشاره به اینکه طرح تولید زودهنگام نفت خام از میدان سردار جنگل در مرحله کارشناسی قرار داد، در گفتوگو با خبرنگار ما ادامه میدهد: «این طرح به درخواست هیأت مدیره شرکت ملی نفت ایران در حال تهیه است و تا این لحظه برداشت روزانه حداکثر 5 هزار بشکه نفت را در طرح دیدهایم و چنانچه توسط مدیریت برنامهریزی تلفیقی و هیأت مدیره شرکت ملی نفت به تصویب برسد، تولید نفت از سردار جنگل با 5 هزار بشکه در روز آغاز خواهد شد.»
سخنگوی وزارت بهداشت به «ایران» خبر داد
قرنطینه 14 روزه دانشجویان ایرانی دراطراف تهران
فریبا خان احمدی
خبرنگار
دانشجویان ایرانی مقیم شهر ووهان چین در نخستین ساعت بامداد چهارشنبه با هواپیمای اختصاصی به همراه گروهی از متخصصان به تهران بازگشتند و بلافاصله در یکی از هتلهای تهران قرنطینه شدند. این دانشجویان پس از بازگشت به کشور ابتدا جهت بررسیهای اولیه به مکانی که از سوی وزارت بهداشت در نظر گرفته شده بود، منتقل شدند و بعد از بررسی توسط متخصصان مربوطه تحت تدابیر بهداشتی آنها را به محل قرنطینه بردند. بر اساس آخرین گزارشها وضعیت جسمانی همه آنان خوب است و در تمام آزمایشها و غربالگریهای انجام شده هیچ مورد مشکوکی از ویروس کرونا مشاهده نشده است اما با وجود این برای اطمینان از سلامتی آنان باید به مدت 14 روز تحت مراقبتهای خاص بهداشتی قرار بگیرند.
البته مسافران این پرواز اختصاصی تنها دانشجویان ایرانی مقیم ووهان نبودند بلکه تعدادی از دانشجویان و شهروندان کشورهای عراق، لبنان و سوریه نیز توسط این پرواز منتقل شدند. ۶۵ نفر عراقی، ۲۴ نفر سوری و یک نفر لبنانی از شهر ووهان چین دراین پرواز حضور داشتند. سخنگوی وزارت بهداشت درباره حضور اتباع برخی از کشورها در هواپیمای حامل ایرانیان مقیم چین، به «ایران» گفت: این افراد با هواپیمای اختصاصی ایران از چین پرواز کردهاند اما بدون آنکه در ایران پیاده شوند با همان پرواز به کشورهای خودشان بازگشتند و آنجا قرنطینه میشوند. به گفته کیانوش جهانپور؛ دانشجویان 14 روز در قرنطینه می مانند و هیچ کدام از آنها هم از قرنطینه خارج نشده اند و مطالب منتشر شده در فضای مجازی در این زمینه صحت ندارد. البته هواپیمای ایرباس 310 ماهان بلافاصله پس از تخلیه مسافران ایرانی عازم بغداد و سوریه شد گفته میشود این هواپیما در تهران برای پاکسازی و ضد عفونی شدن گراند میشود.
دانشجویان ایرانی مقیم ووهان هم که ساعت 8 صبح وارد تهران شدند با انتشار ویدئویی اعلام کردند آنها در صحت و سلامت هستند و هیچ یک مبتلا به کرونا نیستند. یکی از دانشجویان در این ویدئو میگوید: «ما سهشنبه شب پرواز کردیم و 8 صبح (روز چهارشنبه) به فرودگاه رسیدیم و از فرودگاه مستقیماً به نقطه مورد نظر برای قرنطینه میرویم و بعد از قرنطینه هم بعد از دو هفته پیش خانواده برمیگردیم». این دانشجو در ادامه تأکید کرد که سلامت همه ما در سطح عالی است و هیچ کدام از ما مبتلا به کرونا نیستیم واز هموطنان میخواهیم با ما کمی مهربانتر باشند.
رسانهها بهداشت روان مردم را در نظر بگیرند
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت هم دیروز در جلسه هم اندیشی با اصحاب رسانه که در معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد از انتقال داوطلبانه ۵۰ نفر از ۸۰ ایرانی ساکن ووهان به کشور خبر داد و تأکید کرد که از هواپیما جز «ایرانی» کسی پیاده نشد.
دکتر محمد مهدی گویا با تأکید بر اینکه هنوز هیچ مورد تأیید شدهای از بیماری کروناویروس در کشور گزارش نشده است، درباره وضعیت سلامت و قرنطینه 14 روزه 50 نفر از ایرانیان ساکن ووهان چین که به کشور بازگشتند گفت: نیمی از این ۵۰ نفر که به کشور بازگشتند، خانم هستند و همه حالشان خوب است جز یک نفر که علایم دارد و هماهنگی لازم برای مراقبتهای بهداشتی خاص از وی انجام شده است.
گویا افزود: در تمام گلوگاههای مرزی کشور اعم از هوایی، زمینی و دریایی، پایگاههای بهداشتی با مأموران آموزش دیده و تعلیم دیده مستقر هستند و مراقبتها و غربالگریها هنگام ورود به کشور صورت میگیرد. او با تأکید بر اینکه امکانات تشخیصی کروناویروس به میزان کافی در اختیار داریم، ادامه داد: روز گذشته نیز امکانات تشخیصی پیشرفته در اختیارمان قرار گرفت و بنابراین از نظر تشخیص بیماری نگرانی نداریم.
وی در پاسخ به سؤالی درباره تشدید یا تخفیف بیماری با تغییر فصل، گفت: هنوز نمیتوان پیشبینی خاصی در این زمینه داشت و این موضوع قابل پیشبینی نیست و ما خوشبینانه به این موضوع نگاه نمیکنیم که با تغییر فصل، بیماری کاهش یابد. گویا افزود: در مجموع با اطمینان اعلام میکنم که هنوز هیچ ایرانی به این بیماری مبتلا نشده است و اگر هم موردی تأیید شود، اعلام میکنیم؛ چرا که موضوع پیچیدهای نیست.
وی با تأکید بر اینکه آمادگی داریم بیماری افراد مشکوک را در کوتاهترین زمان تشخیص دهیم، ادامه داد: افراد مشکوک به این بیماری در بیمارستانهایی که در این زمینه فعال هستند، بستری میشوند و با مراقبت درمانی از خطر تشدید بیماری جلوگیری خواهد شد. اقدامات درمانی که صورت میگیرد نیز مطابق استانداردهای بینالمللی است.
گویا با بیان اینکه پروازها به چین متوقف شده، گفت: اما اگر کسی خواستار بازگشت به کشور باشد برای بازگشت وی امکانات را فراهم میکنیم. بهگفته گویا، تاکنون ۹ مورد مشکوک به این بیماری در کشور بودند که البته نتایج آزمایشاتشان منفی بود.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت در پایان صحبتهایش گفت: از رسانهها میخواهم که مردم را نگران نکنند، بهداشت روان مردم را در نظر داشته باشند و جنبههای پیشگیری از بیماری را برجسته کنند؛ چراکه مردم میتوانند با رعایت نکات بهداشتی از ابتلا و انتقال ویروس جلوگیری کنند.
ممنوعیت صادرات ماسک
معاون بهداشت وزیر بهداشت نیز دیروز در نشستی خبری در مورد دوره کمون بیماری کروناویروس گفت: دوره کمون بیماری ۳.۵ تا ۵ روز است. اما این افراد به مدت 14 روز در قرنطینه خواهند بود. دانشجویانی که به کشور منتقل شدند فعلاً هیچ مشکلی ندارند و احتمالاً روز شنبه آزمایشPCR هم از آنها گرفته میشود. دکتر علیرضا رئیسی درباره شرایط قرنطینه ۱۴ روزه دانشجویان، گفت: تمام شرایط رفاهی اعم از دسترسی به اینترنت، غذای مناسب و...فراهم لست. همچنین تیم پزشکی، اورژانس و بیماریابی در محل مستقر است و این افراد بهصورت روزانه معاینه میشوند.
وی درباره صادرات ماسک به کشور چین هم توضیح داد: صادرات ماسک به چین را ممنوع اعلام کردهایم و شرکتهای تولیدی هم فعال هستند.
نکته مهم آن است که خود ماسک میتواند منشأ تولید آلودگی باشد؛ چراکه قطرات تنفسی روی آن مینشیند فلذا تنها کسی باید از ماسک استفاده کند که یا بیمار باشد یا با بیمار سر و کار داشته باشد.
خبرنگار
دانشجویان ایرانی مقیم شهر ووهان چین در نخستین ساعت بامداد چهارشنبه با هواپیمای اختصاصی به همراه گروهی از متخصصان به تهران بازگشتند و بلافاصله در یکی از هتلهای تهران قرنطینه شدند. این دانشجویان پس از بازگشت به کشور ابتدا جهت بررسیهای اولیه به مکانی که از سوی وزارت بهداشت در نظر گرفته شده بود، منتقل شدند و بعد از بررسی توسط متخصصان مربوطه تحت تدابیر بهداشتی آنها را به محل قرنطینه بردند. بر اساس آخرین گزارشها وضعیت جسمانی همه آنان خوب است و در تمام آزمایشها و غربالگریهای انجام شده هیچ مورد مشکوکی از ویروس کرونا مشاهده نشده است اما با وجود این برای اطمینان از سلامتی آنان باید به مدت 14 روز تحت مراقبتهای خاص بهداشتی قرار بگیرند.
البته مسافران این پرواز اختصاصی تنها دانشجویان ایرانی مقیم ووهان نبودند بلکه تعدادی از دانشجویان و شهروندان کشورهای عراق، لبنان و سوریه نیز توسط این پرواز منتقل شدند. ۶۵ نفر عراقی، ۲۴ نفر سوری و یک نفر لبنانی از شهر ووهان چین دراین پرواز حضور داشتند. سخنگوی وزارت بهداشت درباره حضور اتباع برخی از کشورها در هواپیمای حامل ایرانیان مقیم چین، به «ایران» گفت: این افراد با هواپیمای اختصاصی ایران از چین پرواز کردهاند اما بدون آنکه در ایران پیاده شوند با همان پرواز به کشورهای خودشان بازگشتند و آنجا قرنطینه میشوند. به گفته کیانوش جهانپور؛ دانشجویان 14 روز در قرنطینه می مانند و هیچ کدام از آنها هم از قرنطینه خارج نشده اند و مطالب منتشر شده در فضای مجازی در این زمینه صحت ندارد. البته هواپیمای ایرباس 310 ماهان بلافاصله پس از تخلیه مسافران ایرانی عازم بغداد و سوریه شد گفته میشود این هواپیما در تهران برای پاکسازی و ضد عفونی شدن گراند میشود.
دانشجویان ایرانی مقیم ووهان هم که ساعت 8 صبح وارد تهران شدند با انتشار ویدئویی اعلام کردند آنها در صحت و سلامت هستند و هیچ یک مبتلا به کرونا نیستند. یکی از دانشجویان در این ویدئو میگوید: «ما سهشنبه شب پرواز کردیم و 8 صبح (روز چهارشنبه) به فرودگاه رسیدیم و از فرودگاه مستقیماً به نقطه مورد نظر برای قرنطینه میرویم و بعد از قرنطینه هم بعد از دو هفته پیش خانواده برمیگردیم». این دانشجو در ادامه تأکید کرد که سلامت همه ما در سطح عالی است و هیچ کدام از ما مبتلا به کرونا نیستیم واز هموطنان میخواهیم با ما کمی مهربانتر باشند.
رسانهها بهداشت روان مردم را در نظر بگیرند
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت هم دیروز در جلسه هم اندیشی با اصحاب رسانه که در معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد از انتقال داوطلبانه ۵۰ نفر از ۸۰ ایرانی ساکن ووهان به کشور خبر داد و تأکید کرد که از هواپیما جز «ایرانی» کسی پیاده نشد.
دکتر محمد مهدی گویا با تأکید بر اینکه هنوز هیچ مورد تأیید شدهای از بیماری کروناویروس در کشور گزارش نشده است، درباره وضعیت سلامت و قرنطینه 14 روزه 50 نفر از ایرانیان ساکن ووهان چین که به کشور بازگشتند گفت: نیمی از این ۵۰ نفر که به کشور بازگشتند، خانم هستند و همه حالشان خوب است جز یک نفر که علایم دارد و هماهنگی لازم برای مراقبتهای بهداشتی خاص از وی انجام شده است.
گویا افزود: در تمام گلوگاههای مرزی کشور اعم از هوایی، زمینی و دریایی، پایگاههای بهداشتی با مأموران آموزش دیده و تعلیم دیده مستقر هستند و مراقبتها و غربالگریها هنگام ورود به کشور صورت میگیرد. او با تأکید بر اینکه امکانات تشخیصی کروناویروس به میزان کافی در اختیار داریم، ادامه داد: روز گذشته نیز امکانات تشخیصی پیشرفته در اختیارمان قرار گرفت و بنابراین از نظر تشخیص بیماری نگرانی نداریم.
وی در پاسخ به سؤالی درباره تشدید یا تخفیف بیماری با تغییر فصل، گفت: هنوز نمیتوان پیشبینی خاصی در این زمینه داشت و این موضوع قابل پیشبینی نیست و ما خوشبینانه به این موضوع نگاه نمیکنیم که با تغییر فصل، بیماری کاهش یابد. گویا افزود: در مجموع با اطمینان اعلام میکنم که هنوز هیچ ایرانی به این بیماری مبتلا نشده است و اگر هم موردی تأیید شود، اعلام میکنیم؛ چرا که موضوع پیچیدهای نیست.
وی با تأکید بر اینکه آمادگی داریم بیماری افراد مشکوک را در کوتاهترین زمان تشخیص دهیم، ادامه داد: افراد مشکوک به این بیماری در بیمارستانهایی که در این زمینه فعال هستند، بستری میشوند و با مراقبت درمانی از خطر تشدید بیماری جلوگیری خواهد شد. اقدامات درمانی که صورت میگیرد نیز مطابق استانداردهای بینالمللی است.
گویا با بیان اینکه پروازها به چین متوقف شده، گفت: اما اگر کسی خواستار بازگشت به کشور باشد برای بازگشت وی امکانات را فراهم میکنیم. بهگفته گویا، تاکنون ۹ مورد مشکوک به این بیماری در کشور بودند که البته نتایج آزمایشاتشان منفی بود.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت در پایان صحبتهایش گفت: از رسانهها میخواهم که مردم را نگران نکنند، بهداشت روان مردم را در نظر داشته باشند و جنبههای پیشگیری از بیماری را برجسته کنند؛ چراکه مردم میتوانند با رعایت نکات بهداشتی از ابتلا و انتقال ویروس جلوگیری کنند.
ممنوعیت صادرات ماسک
معاون بهداشت وزیر بهداشت نیز دیروز در نشستی خبری در مورد دوره کمون بیماری کروناویروس گفت: دوره کمون بیماری ۳.۵ تا ۵ روز است. اما این افراد به مدت 14 روز در قرنطینه خواهند بود. دانشجویانی که به کشور منتقل شدند فعلاً هیچ مشکلی ندارند و احتمالاً روز شنبه آزمایشPCR هم از آنها گرفته میشود. دکتر علیرضا رئیسی درباره شرایط قرنطینه ۱۴ روزه دانشجویان، گفت: تمام شرایط رفاهی اعم از دسترسی به اینترنت، غذای مناسب و...فراهم لست. همچنین تیم پزشکی، اورژانس و بیماریابی در محل مستقر است و این افراد بهصورت روزانه معاینه میشوند.
وی درباره صادرات ماسک به کشور چین هم توضیح داد: صادرات ماسک به چین را ممنوع اعلام کردهایم و شرکتهای تولیدی هم فعال هستند.
نکته مهم آن است که خود ماسک میتواند منشأ تولید آلودگی باشد؛ چراکه قطرات تنفسی روی آن مینشیند فلذا تنها کسی باید از ماسک استفاده کند که یا بیمار باشد یا با بیمار سر و کار داشته باشد.
با راهاندازی بزرگترین تأسیسات جمعآوری گازهای همراه نفت به دست میآید
خوراک 2 میلیارد دلاری پتروشیمی در بیدبلند
گروه اقتصادی
طرح پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس بهعنوان بزرگترین تأسیسات جمعآوری و فرآورش گازهای همراه نفت با سرمایهگذاری بیش از ۳ میلیارد دلار، اوایل سال آینده به بهرهبرداری میرسد و بهگفته وزیر نفت منشأ تحول عظیمی در کاهش آلایندگیهای زیستمحیطی خوزستان و توسعه صنعت پتروشیمی در گچساران میشود.
بیژن زنگنه در برنامه گفتوگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما، به تشریح روند کنونی فعالیتهای صنعت نفت در بخشهای مختلف پرداخت و گفت: با راهاندازی تأسیسات جمعآوری گازهای همراه نفت، طرح پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس که ظرفیت فرآورش روزانه بیش از ۵۶ میلیون مترمکعب گازهای همراه را داراست، ۳.۴ میلیون تن خوراک پتروشیمی تولید میشود و شاهد تحول عظیمی در توسعه صنعت پتروشیمی در استان خوزستان و بویژه منطقه گچساران خواهیم بود.
بهگزارش شانا، وی همچنین به اهمیت کاهش آلایندگیهای ناشی از گازهای همراه نفت، به دیگر اقدامهای انجامشده در این بخش اشاره کرد و گفت: به موازات احداث طرح پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس، با هدف جمعآوری گازهای همراه نفت شرق کارون نیز دو قرارداد با شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (هلدینگ خلیج فارس) و شرکت پتروشیمی مارون امضا شده است، همچنین کارخانه انجیال ۳۲۰۰ برای جمعآوری گازهای همراه نفت غرب کارون در حال ساخت است که امیدواریم در این دولت به بهرهبرداری برسد. بهگفته وزیر نفت، ارزش خوراک پتروشیمی حاصل از بهرهبرداری این پروژهها، بیش از ۲ میلیارد دلار خواهد بود.
زنگنه با بیان اینکه طرح ساخت کارخانه انجیال دهلران هم با ۴۰ درصد پیشرفت کار در جریان است و این کارخانه نیز احتمال میرود تا پایان سال ۱۴۰۰ به بهرهبرداری برسد و در ذیل آن نیز پتروشیمی دهلران احداث میشود، درباره جمعآوری گازهای همراه نفت شرکت نفت فلات قاره ایران نیز توضیح داد: پروژههای جمعآوری گازهای همراه نفت در سیری و قشم اجرایی شده و تنها پروژه جمعآوری گازهای همراه نفت خارک باقی مانده است که آن هم در دستور کار قرار دارد.
بهگفته وی، با مجموع اقدامهایی که در این بخش انجام میشود، افزون بر کاهش آلایندگیهای زیستمحیطی، خوراک قابلتوجهی نیز برای مجتمعهای پتروشیمیها تولید میشود.
افزایش تولید میدان آذر؛ بهزودی
وی با اشاره به خروج شرکت فرانسوی توتال و شاخه بینالمللی شرکت ملی نفت چین (سیانپیسیآی) از قرارداد طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، گفت: کار توسعه این فاز با همکاری شرکت ایرانی پتروپارس در حال انجام است و امیدواریم تا پایان دولت، نخستین برداشت را از این فاز داشته باشیم. وزیر نفت با اشاره به اینکه میدان فرزادبی که با عربستان مشترک است نیز به سامان میرسد و کار در میدان مشترک فروزان نیز در حال انجام است و قرارداد طرح توسعه میدان گازی بلال نیز امضا شده، به میدان آذر هم اشاره کرد و گفت: امیدواریم تا عید امسال تولید این میدان نفتی نیز افزایش یابد. زنگنه با اشاره به در جریان بودن فرآیند توسعه میدانهای مشترک آبان و پایدار غرب، یادآور شد: به این ترتیب تقریباً میدانهای مشترک به سامان رسیدهاند.
۲ فصل و اختلاف ۳۰۰ میلیون مترمکعبی مصرف گاز
وزیر نفت در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به ثبت رکورد جدید مصرف گاز در زمستان امسال گفت: در اوایل بهمنماه مصرف روزانه گاز در بخش خانگی از ۶۰۰ میلیون متر مکعب فراتر رفت. من جسارت به مردم نمیکنم، اما مصرف گاز در کشور زیاد است و میانگین فاصله مصرف بین تابستان و زمستان حدود ۳۰۰ میلیون متر مکعب اختلاف دارد. زنگنه با بیان اینکه آییننامه مبحث ۱۹ تقریباً بهدرستی اجرا نمیشود و طرحهایی مانند تنظیم موتورخانهها آنطور که باید پاسخگو نبوده است و البته پیگیری آن با جدیت ادامه دارد، یادآور شد: در مجموع بهطور معمول در مدیریت کارهای چندانضباطی در کشور دچار مشکل میشویم.
۲ میلیارد دلار؛ طلب از عراق
وی به این پرسش که آیا صادرات گاز با توجه به شرایط کنونی کاهش یافته است، پاسخ منفی داد و گفت: به این دلیل که جریمه نشویم، صادرات طبق برنامه ادامه دارد.
وزیر نفت درباره طلب گازی ایران از عراق در زمینه صادرات گاز گفت: حدود ۲ میلیارد دلار طلب داریم که گویا بهتازگی برای پرداخت آن حسابهایی باز شده است.
دیگر نمیتوان پالایشگاهی مانند ستاره ساخت
وی با اشاره به اینکه دیگر نمیتوان پالایشگاهی مانند ستاره خلیج فارس ساخت، گفت: بهدلیل اینکه میعانات گازی مازاد دیگری نداریم؛ در بلندمدت روزانه حدود یک میلیون بشکه میعانات گازی تولید خواهیم داشت، هماکنون روزانه بهطور میانگین ۴۳۰ هزار بشکه آن برای خوراک پالایشگاه ستاره خلیج فارس مصرف میشود، امیدواریم این رقم تا چند ماه آینده افزایش یابد.
وزیر نفت افزود: حدود ۱۳۰ هزار بشکه از میعانات گازی تولیدی هم به خوراک پتروشیمیها اختصاص داده میشود و نزدیک به روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نیز برای تأمین خوراک طرح فراگیر پالایشی سیراف در نظر گرفته شده است و حدود ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی شیرین به پالایشگاههای داخلی عرضه میشود، بنابراین میعانات گازی زیادی برای احداث دوباره پالایشگاه میعانات گازی وجود ندارد.
خودرو در ایران عمر استفاده ندارد
وی اظهار کرد: ریشه مشکل مصرف سوخت را تنها نباید در پالایشگاهها جستوجو کرد، بلکه بخش عمده آن را باید در سامانه حملونقل و کارخانههای ساخت خودرو دید. این دو عامل باید با هم لحاظ شود، همچنین نباید با هر استانداردی خودرو تولید شود. خودرو در کشور عمر ندارد؛ انسان عمر دارد اما خودرو در ایران عمر ندارد. وزیر نفت با تأکید بر اینکه بنزین یورو ۴ یا بنزین یورو ۵ تأثیری در بحث مصرف سوخت خودرو ندارد و تأثیر آن در آلودگی هواست، اظهار کرد: سالانه چند خودرو در کشور ساخته میشود که به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش ۵ تا ۶ لیتر سوخت مصرف کند؟ سرانجام این موضوع باید استانداردسازی و اجباری شود. استانداردسازی مصرف سوخت در خودروهای نیمهسنگین، اتوبوسها و کامیونها باید اجرا شود.
تغییری در طرح سهمیهبندی بنزین وجود ندارد
وی در پاسخ به اینکه آیا سهیمهبندی بنزین قرار است تغییری کند و سهمیه به جای خودرو به شخص تعلق گیرد یا اینکه آیا برای عید نیز سهمیهای برای سفرهای نوروزی اعلام میشود، گفت: ما پیشنهادی برای تغییر سهمیهبندی در دست نداریم. تصمیمگیری برای مواردی که در برنامهریزی اولیه سهمیهبندی در نظر گرفته نشده است، از سوی کارگروهی متشکل از وزارت نفت، وزارت کشور و سازمان برنامه و بودجه، انجام میشود. برای نمونه قرار شد برای تاکسیهای اینترنتی سهمیه در نظر گرفته شود که انجام شد، اما اکنون دستور کار جدیدی وجود ندارد.
زنگنه در پاسخ به پرسشی درباره اینکه چرا طبق قانون برنامه ششم توسعه و قانونهای متعدد دیگر، فروش نفت به پالایشگاههای داخلی در بورس انرژی انجام نمیشود، افزود: چنین قانونی وجود ندارد.
برنامههای جلوگیری از قاچاق سوخت
وزیر نفت در بخش دیگر ادامه داد: بالاترین حجم قاچاق سوخت مربوط به گازوئیل است، بنزین هم قاچاق میشود، اما مقدار آن کم است زیرا خطرش زیاد است، مقدار قاچاق نفت کوره هم اندک است، الپیجی هم قاچاق نمیشود. زنگنه ادامه داد: طرح نصب دستگاه جیپیاس روی خودروهای عمومی برای بررسی پیمایش آنها دو هفته پیش در شورای اقتصاد تصویب شد. هماکنون براساس پیمایش بارنامه صادر میشود، اما براساس طرح جدید، کیلومتر محاسبه میشود و بر مبنای نوع، سال ساخت، ظرفیت موتور خودرو و حتی اینکه آیا خودرو حامل بار است، به آن سوخت تعلق میگیرد، این طرح پیمایشی بهزودی آغاز میشود. وی با اشاره به اینکه خودروهای درونشهری هنوز بارنامه ندارند، اظهار کرد: برای این خودروها یک باربرگ تهیه شده است، اما زمانبر است که باید رویه اصلاح شود. با اجرای این طرح دیگر راه قاچاق از این طریق بسته میشود، اما برای حل موضوع قاچاق باید جلو این کار در مقصد گرفته شود. برای نمونه زمانی که صادرات رسمی زمینی ما آغاز شد، قاچاق کاهش یافت. افغانستان یکی از محلهای پذیرش قاچاق بود که پساز صادرات از طریق بورس به میزان کافی، قاچاق بهشدت کاهش یافت، بنابراین این کار باید تداوم داشته باشد.
وزیر نفت با بیان این مطلب که مقداری قاچاق هم به اسم حلالهای مختلف از طریق گمرک انجام میشد، تصریح کرد: با همکاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز سامانهای بهنام ثبت الکترونیک معاملات نفتی طراحی و تکمیل شد، از اینرو هر کسی برای صادرات باید منشأ کالای صادراتی خود را مشخص کند.
آغاز ساخت پتروپالایشگاه با استفاده از سرمایه مردمی
روز گذشته نشستی خبری پیرامون فراخوان احداث طرحهای پالایشگاهی برگزار شد و در این نشست معاون برنامهریزی وزیر نفت از زیر و بم فراخوان گفت. به گفته هوشنگ فلاحتیان، بر اساس جدول زمانی که طراحی شده است سرمایهگذاران تا ۱۷ اسفندماه میتوانند درخواست اولیه خود را به وزارت نفت ارسال کنند. این فرصت از روز گذشته آغاز شده است و نشست تکمیلی برای پرسش احتمالی سرمایهگذاران نیز ۶ اسفندماه برگزار خواهد شد. معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه جدول زمانی بهگونهای تنظیم شده که در کوتاهترین زمان نسبت به انتخاب سرمایهگذاران اقدام شود، تأکید کرد: اطلاعات متقاضیان سرمایهگذاری باید بدون نقص باشد، چون امکان ترمیم و بازگشت به عقب نداریم و حق اعتراض هم وجود ندارد. البته این متقاضیان میتوانند در فراخوانهای بعدی در صورتی که موفق به جذب سرمایهگذار متناسب با میزان خوراک نشدیم، شرکت کنند.
معاون وزیر نفت با تأکید بر اینکه روح حمایت از احداث پالایشگاه و پتروپالایشگاه با استفاده از سرمایه مردمی مبتنی بر این است که سرمایهگذاران بتوانند حداکثر ۳۰ درصد نقدینگی اولیه را تأمین کنند و بقیه سرمایه را از طریق انتشار اوراق مشارکت، بازار سرمایه و تسهیلات بانکها فراهم کنند، گفت: پس از احداث پالایشگاه و پتروپالایشگاه با استفاده از سرمایه مردمی ما تا مدتی خوراک مورد مصرف این پالایشگاهها و پتروپالایشگاهها را بهصورت نسیه در اختیار سرمایهگذاران قرار میدهیم. وی افزود: این روال بهعنوان تنفس خوراک تعریف شده، یعنی تا زمانی که سرمایهگذاران از محل فروش محصولات تولیدی خود بتوانند پول خوراک را بازگردانند که کمتر از یک سال طول میکشد.
معاون امور برنامهریزی وزیر نفت با بیان اینکه بر اساس قانون، تنفس خوراک از محل سهم نفتخام و میعانات گازی که به صندوق توسعه ملی تعلق میگیرد، انجام میشود، خبر داد: ظرف سه یا چهار سال آینده با احداث این پالایشگاهها نیاز به صادرات نفت خام و میعانات نخواهیم داشت و به این ترتیب هم افزایش درآمد داریم و هم ریسک تحریم را به حداقل خواهیم رساند.
طرح پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس بهعنوان بزرگترین تأسیسات جمعآوری و فرآورش گازهای همراه نفت با سرمایهگذاری بیش از ۳ میلیارد دلار، اوایل سال آینده به بهرهبرداری میرسد و بهگفته وزیر نفت منشأ تحول عظیمی در کاهش آلایندگیهای زیستمحیطی خوزستان و توسعه صنعت پتروشیمی در گچساران میشود.
بیژن زنگنه در برنامه گفتوگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما، به تشریح روند کنونی فعالیتهای صنعت نفت در بخشهای مختلف پرداخت و گفت: با راهاندازی تأسیسات جمعآوری گازهای همراه نفت، طرح پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس که ظرفیت فرآورش روزانه بیش از ۵۶ میلیون مترمکعب گازهای همراه را داراست، ۳.۴ میلیون تن خوراک پتروشیمی تولید میشود و شاهد تحول عظیمی در توسعه صنعت پتروشیمی در استان خوزستان و بویژه منطقه گچساران خواهیم بود.
بهگزارش شانا، وی همچنین به اهمیت کاهش آلایندگیهای ناشی از گازهای همراه نفت، به دیگر اقدامهای انجامشده در این بخش اشاره کرد و گفت: به موازات احداث طرح پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس، با هدف جمعآوری گازهای همراه نفت شرق کارون نیز دو قرارداد با شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (هلدینگ خلیج فارس) و شرکت پتروشیمی مارون امضا شده است، همچنین کارخانه انجیال ۳۲۰۰ برای جمعآوری گازهای همراه نفت غرب کارون در حال ساخت است که امیدواریم در این دولت به بهرهبرداری برسد. بهگفته وزیر نفت، ارزش خوراک پتروشیمی حاصل از بهرهبرداری این پروژهها، بیش از ۲ میلیارد دلار خواهد بود.
زنگنه با بیان اینکه طرح ساخت کارخانه انجیال دهلران هم با ۴۰ درصد پیشرفت کار در جریان است و این کارخانه نیز احتمال میرود تا پایان سال ۱۴۰۰ به بهرهبرداری برسد و در ذیل آن نیز پتروشیمی دهلران احداث میشود، درباره جمعآوری گازهای همراه نفت شرکت نفت فلات قاره ایران نیز توضیح داد: پروژههای جمعآوری گازهای همراه نفت در سیری و قشم اجرایی شده و تنها پروژه جمعآوری گازهای همراه نفت خارک باقی مانده است که آن هم در دستور کار قرار دارد.
بهگفته وی، با مجموع اقدامهایی که در این بخش انجام میشود، افزون بر کاهش آلایندگیهای زیستمحیطی، خوراک قابلتوجهی نیز برای مجتمعهای پتروشیمیها تولید میشود.
افزایش تولید میدان آذر؛ بهزودی
وی با اشاره به خروج شرکت فرانسوی توتال و شاخه بینالمللی شرکت ملی نفت چین (سیانپیسیآی) از قرارداد طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، گفت: کار توسعه این فاز با همکاری شرکت ایرانی پتروپارس در حال انجام است و امیدواریم تا پایان دولت، نخستین برداشت را از این فاز داشته باشیم. وزیر نفت با اشاره به اینکه میدان فرزادبی که با عربستان مشترک است نیز به سامان میرسد و کار در میدان مشترک فروزان نیز در حال انجام است و قرارداد طرح توسعه میدان گازی بلال نیز امضا شده، به میدان آذر هم اشاره کرد و گفت: امیدواریم تا عید امسال تولید این میدان نفتی نیز افزایش یابد. زنگنه با اشاره به در جریان بودن فرآیند توسعه میدانهای مشترک آبان و پایدار غرب، یادآور شد: به این ترتیب تقریباً میدانهای مشترک به سامان رسیدهاند.
۲ فصل و اختلاف ۳۰۰ میلیون مترمکعبی مصرف گاز
وزیر نفت در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به ثبت رکورد جدید مصرف گاز در زمستان امسال گفت: در اوایل بهمنماه مصرف روزانه گاز در بخش خانگی از ۶۰۰ میلیون متر مکعب فراتر رفت. من جسارت به مردم نمیکنم، اما مصرف گاز در کشور زیاد است و میانگین فاصله مصرف بین تابستان و زمستان حدود ۳۰۰ میلیون متر مکعب اختلاف دارد. زنگنه با بیان اینکه آییننامه مبحث ۱۹ تقریباً بهدرستی اجرا نمیشود و طرحهایی مانند تنظیم موتورخانهها آنطور که باید پاسخگو نبوده است و البته پیگیری آن با جدیت ادامه دارد، یادآور شد: در مجموع بهطور معمول در مدیریت کارهای چندانضباطی در کشور دچار مشکل میشویم.
۲ میلیارد دلار؛ طلب از عراق
وی به این پرسش که آیا صادرات گاز با توجه به شرایط کنونی کاهش یافته است، پاسخ منفی داد و گفت: به این دلیل که جریمه نشویم، صادرات طبق برنامه ادامه دارد.
وزیر نفت درباره طلب گازی ایران از عراق در زمینه صادرات گاز گفت: حدود ۲ میلیارد دلار طلب داریم که گویا بهتازگی برای پرداخت آن حسابهایی باز شده است.
دیگر نمیتوان پالایشگاهی مانند ستاره ساخت
وی با اشاره به اینکه دیگر نمیتوان پالایشگاهی مانند ستاره خلیج فارس ساخت، گفت: بهدلیل اینکه میعانات گازی مازاد دیگری نداریم؛ در بلندمدت روزانه حدود یک میلیون بشکه میعانات گازی تولید خواهیم داشت، هماکنون روزانه بهطور میانگین ۴۳۰ هزار بشکه آن برای خوراک پالایشگاه ستاره خلیج فارس مصرف میشود، امیدواریم این رقم تا چند ماه آینده افزایش یابد.
وزیر نفت افزود: حدود ۱۳۰ هزار بشکه از میعانات گازی تولیدی هم به خوراک پتروشیمیها اختصاص داده میشود و نزدیک به روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نیز برای تأمین خوراک طرح فراگیر پالایشی سیراف در نظر گرفته شده است و حدود ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی شیرین به پالایشگاههای داخلی عرضه میشود، بنابراین میعانات گازی زیادی برای احداث دوباره پالایشگاه میعانات گازی وجود ندارد.
خودرو در ایران عمر استفاده ندارد
وی اظهار کرد: ریشه مشکل مصرف سوخت را تنها نباید در پالایشگاهها جستوجو کرد، بلکه بخش عمده آن را باید در سامانه حملونقل و کارخانههای ساخت خودرو دید. این دو عامل باید با هم لحاظ شود، همچنین نباید با هر استانداردی خودرو تولید شود. خودرو در کشور عمر ندارد؛ انسان عمر دارد اما خودرو در ایران عمر ندارد. وزیر نفت با تأکید بر اینکه بنزین یورو ۴ یا بنزین یورو ۵ تأثیری در بحث مصرف سوخت خودرو ندارد و تأثیر آن در آلودگی هواست، اظهار کرد: سالانه چند خودرو در کشور ساخته میشود که به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش ۵ تا ۶ لیتر سوخت مصرف کند؟ سرانجام این موضوع باید استانداردسازی و اجباری شود. استانداردسازی مصرف سوخت در خودروهای نیمهسنگین، اتوبوسها و کامیونها باید اجرا شود.
تغییری در طرح سهمیهبندی بنزین وجود ندارد
وی در پاسخ به اینکه آیا سهیمهبندی بنزین قرار است تغییری کند و سهمیه به جای خودرو به شخص تعلق گیرد یا اینکه آیا برای عید نیز سهمیهای برای سفرهای نوروزی اعلام میشود، گفت: ما پیشنهادی برای تغییر سهمیهبندی در دست نداریم. تصمیمگیری برای مواردی که در برنامهریزی اولیه سهمیهبندی در نظر گرفته نشده است، از سوی کارگروهی متشکل از وزارت نفت، وزارت کشور و سازمان برنامه و بودجه، انجام میشود. برای نمونه قرار شد برای تاکسیهای اینترنتی سهمیه در نظر گرفته شود که انجام شد، اما اکنون دستور کار جدیدی وجود ندارد.
زنگنه در پاسخ به پرسشی درباره اینکه چرا طبق قانون برنامه ششم توسعه و قانونهای متعدد دیگر، فروش نفت به پالایشگاههای داخلی در بورس انرژی انجام نمیشود، افزود: چنین قانونی وجود ندارد.
برنامههای جلوگیری از قاچاق سوخت
وزیر نفت در بخش دیگر ادامه داد: بالاترین حجم قاچاق سوخت مربوط به گازوئیل است، بنزین هم قاچاق میشود، اما مقدار آن کم است زیرا خطرش زیاد است، مقدار قاچاق نفت کوره هم اندک است، الپیجی هم قاچاق نمیشود. زنگنه ادامه داد: طرح نصب دستگاه جیپیاس روی خودروهای عمومی برای بررسی پیمایش آنها دو هفته پیش در شورای اقتصاد تصویب شد. هماکنون براساس پیمایش بارنامه صادر میشود، اما براساس طرح جدید، کیلومتر محاسبه میشود و بر مبنای نوع، سال ساخت، ظرفیت موتور خودرو و حتی اینکه آیا خودرو حامل بار است، به آن سوخت تعلق میگیرد، این طرح پیمایشی بهزودی آغاز میشود. وی با اشاره به اینکه خودروهای درونشهری هنوز بارنامه ندارند، اظهار کرد: برای این خودروها یک باربرگ تهیه شده است، اما زمانبر است که باید رویه اصلاح شود. با اجرای این طرح دیگر راه قاچاق از این طریق بسته میشود، اما برای حل موضوع قاچاق باید جلو این کار در مقصد گرفته شود. برای نمونه زمانی که صادرات رسمی زمینی ما آغاز شد، قاچاق کاهش یافت. افغانستان یکی از محلهای پذیرش قاچاق بود که پساز صادرات از طریق بورس به میزان کافی، قاچاق بهشدت کاهش یافت، بنابراین این کار باید تداوم داشته باشد.
وزیر نفت با بیان این مطلب که مقداری قاچاق هم به اسم حلالهای مختلف از طریق گمرک انجام میشد، تصریح کرد: با همکاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز سامانهای بهنام ثبت الکترونیک معاملات نفتی طراحی و تکمیل شد، از اینرو هر کسی برای صادرات باید منشأ کالای صادراتی خود را مشخص کند.
آغاز ساخت پتروپالایشگاه با استفاده از سرمایه مردمی
روز گذشته نشستی خبری پیرامون فراخوان احداث طرحهای پالایشگاهی برگزار شد و در این نشست معاون برنامهریزی وزیر نفت از زیر و بم فراخوان گفت. به گفته هوشنگ فلاحتیان، بر اساس جدول زمانی که طراحی شده است سرمایهگذاران تا ۱۷ اسفندماه میتوانند درخواست اولیه خود را به وزارت نفت ارسال کنند. این فرصت از روز گذشته آغاز شده است و نشست تکمیلی برای پرسش احتمالی سرمایهگذاران نیز ۶ اسفندماه برگزار خواهد شد. معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه جدول زمانی بهگونهای تنظیم شده که در کوتاهترین زمان نسبت به انتخاب سرمایهگذاران اقدام شود، تأکید کرد: اطلاعات متقاضیان سرمایهگذاری باید بدون نقص باشد، چون امکان ترمیم و بازگشت به عقب نداریم و حق اعتراض هم وجود ندارد. البته این متقاضیان میتوانند در فراخوانهای بعدی در صورتی که موفق به جذب سرمایهگذار متناسب با میزان خوراک نشدیم، شرکت کنند.
معاون وزیر نفت با تأکید بر اینکه روح حمایت از احداث پالایشگاه و پتروپالایشگاه با استفاده از سرمایه مردمی مبتنی بر این است که سرمایهگذاران بتوانند حداکثر ۳۰ درصد نقدینگی اولیه را تأمین کنند و بقیه سرمایه را از طریق انتشار اوراق مشارکت، بازار سرمایه و تسهیلات بانکها فراهم کنند، گفت: پس از احداث پالایشگاه و پتروپالایشگاه با استفاده از سرمایه مردمی ما تا مدتی خوراک مورد مصرف این پالایشگاهها و پتروپالایشگاهها را بهصورت نسیه در اختیار سرمایهگذاران قرار میدهیم. وی افزود: این روال بهعنوان تنفس خوراک تعریف شده، یعنی تا زمانی که سرمایهگذاران از محل فروش محصولات تولیدی خود بتوانند پول خوراک را بازگردانند که کمتر از یک سال طول میکشد.
معاون امور برنامهریزی وزیر نفت با بیان اینکه بر اساس قانون، تنفس خوراک از محل سهم نفتخام و میعانات گازی که به صندوق توسعه ملی تعلق میگیرد، انجام میشود، خبر داد: ظرف سه یا چهار سال آینده با احداث این پالایشگاهها نیاز به صادرات نفت خام و میعانات نخواهیم داشت و به این ترتیب هم افزایش درآمد داریم و هم ریسک تحریم را به حداقل خواهیم رساند.
فرزندانی که رؤیاهای دانشگاهی والدین را زندگی میکنند
یا مرگ یا پزشکی
مجید احمدینیا
گزارش نویس
قبل از اینکه دفتر حضور و غیاب را آماده کنم و اسم بچهها را بخوانم، میخواستم طبق معمول احوالپرسی کنم که یکی از بچهها پرسید: «آقا، ریاضی بهتره یا تجربی؟»
همین سؤال او کافی بود تا دفتر حضور و غیاب را کنار بگذارم و اسم غایبها را روی برگه مخصوص بنویسم و بعد تلاش کنم بفهمم ماجرا از چه قرار است؟ یکی گفت: «مامانم میگوید ریاضی بروی بهتر است چون مهندس میشوی.» یکی دیگر از آن طرف کلاس مخالفت کرد: «نخیر، مامان من میگوید تجربی بهتر است چون دکتر و پولدار میشوی.» همان حرفهای تکراری که خدای ناکرده یک وقت نروی انسانی و از تاریخ و فلسفه و ادبیات چیزی درنمیآید و اگر مغزت نکشید و رفتی انسانی باز روانشناسی بخوانی و مطب بزنی یا وکیل دادگستری شوی یک چیزی وگرنه... کمی گپ زدیم و نمیدانم چقدر توانستم با حرفهایم اثر بگذارم و بگویم آنچه در نهایت مهم است، نظر خودشان، علاقه خودشان و تصمیمشان برای آینده خودشان است.
نخ تسبیح همه این بحثها و کشمکشها هم البته یک کلمه بود؛ کنکور. همان اتفاقی که ما در دوران دبیرستان، آن را نوعی سد میدانستیم، سدی که تقریباً بخش زیادی از سلامت روانی و وضعیت شغلی و حرفهای و آینده ما را تحت تأثیر خودش قرار داد.
موضوع را با دکتر مقصود فراستخواه، استاد مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی درمیان گذاشتم. فراستخواه معتقد است: «سیاستهای آموزشی ما مثل کنکور، سهمیهبندیها، منطقهبندی، مدارس تیزهوشان و... مصادیق بارزی از خشونت نمادین هستند. در خشونت نمادین فرد یا گروهی که مورد خشونت قرار میگیرد، آن را میپذیرند و اگر هم بخواهند در مقابلش بایستند، پاداش نمیگیرند بلکه مذمت میشوند. بازتولید نابرابریها در سیستم آموزشی از نظر «بوردیو» جزئی از خشونت نمادین است. بهنظر میرسد در جامعه ما، به طرز مرموزی با وجود شعارهای عدالت توزیعی، شکل پیچیده و پنهانی از نابرابریها بواسطه سیاستهای ما بازتولید شده است. ضریب نفوذ کنکور در ایران 50 درصد است که فی نفسه ایرادی ندارد، اما ایراد اینجاست که این ضریب در تهران، بالای نود درصد است.»
این اختلاف در ضریب نفوذ کنکور، نشانه ناخوشایندی است. یعنی به همان اندازه که در شهرهای محروم و دور از پایتخت، دسترسی به منابع کنکوری و کلاسهای متفاوت، سختتر است، در پایتخت، تمام امکانات فراهم است و در ادامه بزرگنمایی سد کنکور و تقلای خانوادهها برای گنجاندن فرزندان در قالبهای ذهنی از پیش تعیین شده، اضطراب کنکور نه تنها دبیرستانی ها را دربرمی گیرد، بلکه حتی به کودکان دبستانی هم میرسد و شب و روز به این فکر میکنند که حق با کیست؟ با مادری که میگوید ریاضی بخوان، یا پدری که میگوید تجربی بهتر است؟
فراستخواه میگوید: «به طرز مرموزی در جامعهای که شبانهروز و به شکل مبتذلی از برابری و عدالت حرف میزند، یک نابرابری جدی وجود دارد. طبق یافتههای تحقیق آقای تهمتن برومند، یکی از دانشجویان خوب علوم اجتماعی ما که اخیراً از تحقیقش دفاع کرد، در 10 سال اخیر، به طور ثابت، بالاترین سهم قبولی در دانشگاهها، تنها مربوط به هشت استان تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، خوزستان، مازندران، آذربایجان شرقی و کرمان بوده است و بهطور ثابت همین هشت استان، بالاترین سرانه بودجه سالانه را در 10 سال اخیر داشتهاند. وقتی در 10 سال این اتفاق تکرار میشود یعنی تصادفی نیست و ما یک نابرابری گسترده و عظیمی ایجاد کردهایم.
در 10 سال اخیر، اختلاف فاحشی در تراز نمرههای زیرگروههای مناطق سهگانه وجود داشته که این اختلاف هم ثابت بوده است. یعنی آموزشی که در مناطق مختلف کشور داده شده است، به نحو عادلانهای با کنکور تناسب ندارد و این یعنی دسترسی نابرابر آموزش مناسب برای کنکور. ابتدا خودمان کنکور را پیریزی کردیم بعد آن را بهصورت تصنعی سخت کردیم که این هم از خشونتهای نمادین است و هم از نظر علمی هیچ مبنایی ندارد بعد هم این امر دشوار را طوری پیش بردیم که استانهای سه منطقه، بهطور نابرابری میتوانند از عهده این سازوکار پیچیده و شگردهای تستزنی بربیایند. بنابراین کیفیت نرمالی در میان تراز نمرههای کنکور در مناطق کشور دیده نمیشود. کنکور، سازوکار پیچیده تصنعی برای بازتولید نابرابری است.»
این نابرابریها آنقدر گسترده میشوند که عملاً هیچ شخص و سازمانی نمیتواند آن را برچیند یا حداقل تغییر مثبتی در آن ایجاد کند. کما اینکه میبینیم مسأله کنکور آنقدر بغرنج شده است که نه تنها عدهای از فارغالتحصیلان مهندسی، تصمیم میگیرند دوباره کنکور بدهند و در زیرگروه تجربی درس بخوانند تا بتوانند در رشتههای پزشکی، به اهداف و خواستههای اقتصادیشان برسند؛ که کودکان دبستانی هم درگیر این ماجرا میشوند و نمیدانند بین رشتههای ریاضی و تجربی برای آینده کدام بهتر است و اصلاً فرق ریاضی و تجربی چیست، اگر مهندس شوند، باید چه کار کنند و اگر پزشک شوند، چه؟ اصلاً مهندسی چه رشتههایی دارد و پزشکی، چه آیندهای؟ چرا کسانی برای رشتههای علوم انسانی تبلیغ نمیکنند؟ چرا کسی به بچهها نمیگوید کار و دانش هم راهی است برای انسانی توانا و متخصص شدن؟ چرا اسم رمز تحصیل از اول ابتدایی تا دیپلم کنکور است و جان مایه کنکور آقای مهندس و خانم دکتر شدن؟
آنطور که فراستخواه میگوید: «برپایه همان تحقیقی که گفتم، سیاستها و ساختارها طوری طراحی شده که در 10 سال اخیر، از هر سه داوطلب، دو نفر به انتخاب زیرگروههای تجربی و ریاضی تمایل داشتهاند. نیمی از اعضای هیأت دولت، دیپلم ریاضی و فارغالتحصیلان مهندسی هستند و 85 درصد کارکنان کسبوکارهای اینترنتی پررونق در رشتههای فنی و مهندسی تحصیل کردهاند. این یعنی ما یک نابرابری گسترده ایجاد کردهایم و آن را به مدارس، معلمها، بازار کتاب و عرصههای دیگر کشاندهایم. در 10 سال گذشته، درصد قبولی در زیرگروههای تجربی و ریاضی 67 درصد و در زیرگروههای انسانی و هنر 32 درصد بوده، میزان قبولی دیپلمهای تجربی و ریاضی در زیرگروههای غیرتخصصیشان، 6.2 برابر همین شاخص در دیپلمهای انسانی و هنر در زیرگروههای غیرتخصصی بوده است.
توزیع رتبههای کنکور با توزیع میانگین معدل کتبی داوطلبان دیپلمه، اصلاً متناسب نیست؛ تا رتبه 5 هزار، میانگین معدل کتبی داوطلبان، بالای 19 است و از رتبه 5 هزار به بعد، میانگین معدل کتبی 13.5 میشود. بهعبارت دیگر کنکور سازوکار پیچیده و فوقالعاده تصنعی برای تولید یک نابرابری است که تنها با ترفندهای تستزنی، آموزشگاهها، کتابها و پولهای خاص عمل میکند و جالب آنکه دو دستگاه خاص، وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم نیز در این زمینه با یکدیگر همکاری میکنند.»
عادل برکم، معلم هنرستان است و این نگاه تبعیضآمیز را بیشتر احساس و لمس کرده است. او در هنرستانها با دانشآموزانی سر و کار دارد که به اجبار معدل به هنرستان فرستاده شدهاند. اما آنهایی که خودشان تصمیم گرفتهاند در یکی از این رشتهها درس بخوانند و کار کنند با مخالفت شدید خانواده روبه رو بودهاند: «پدر و مادر یکی از شاگردانم پزشک هستند و با انتخاب بچهشان برای درس خواندن در هنرستان مشکل دارند. این دسته از پدر و مادرها ذرهای به خواست و علاقه فرزندانشان توجه نمیکنند و مدام در قید و بند همان ساختارهای اجتماعی کهنه و خودساختهای هستند که شأن اجتماعی و جایگاه و منزلت را منحصر به بعضی شغلها و حرفهها میداند. طبیعتاً آن نوجوان هنرستانی علاوه بر بحرانهای شخصی و سایر مسائلی که دارد، این مشکل را هم باید به مجموعه مشکلاتش اضافه کند؛ یعنی خانوادهای که تمام قد مقابلش ایستاده و هیچگونه حمایتی از او نمیکند.» جلسه بحث سر کنکور و انتخاب رشته و تحصیل در دانشگاه گذشت اما بچهها همچنان درگیر این موضوع بودند. آن هم بچههای کلاس ششم که هنوز فاصله زیادی با کنکور و دانشگاه دارند. بعضیهایشان میدانستند که نمیتوانند در مقابل خواست خانوادهشان مخالفت کنند، بعضیها بحث کرده بودند و حرفهای مرا به گوش خانواده رسانده بودند، بعضیها هم هنوز تصمیمی نگرفته بودند.
اما هنوز یاد آن شاگردم میافتم که بعد از مدتها حرف زدن و توضیح دادن همانطور که با اضطراب انگشتانش را در هم قلاب میکرد، پرسید: «آقا، اگر مامانم نگذارد بروم موسیقی بخونم، چی؟» همکلاسیاش جواب داد: «هیچی، دکتر میشوی و کلی پول درمیآوری.»
گزارش نویس
قبل از اینکه دفتر حضور و غیاب را آماده کنم و اسم بچهها را بخوانم، میخواستم طبق معمول احوالپرسی کنم که یکی از بچهها پرسید: «آقا، ریاضی بهتره یا تجربی؟»
همین سؤال او کافی بود تا دفتر حضور و غیاب را کنار بگذارم و اسم غایبها را روی برگه مخصوص بنویسم و بعد تلاش کنم بفهمم ماجرا از چه قرار است؟ یکی گفت: «مامانم میگوید ریاضی بروی بهتر است چون مهندس میشوی.» یکی دیگر از آن طرف کلاس مخالفت کرد: «نخیر، مامان من میگوید تجربی بهتر است چون دکتر و پولدار میشوی.» همان حرفهای تکراری که خدای ناکرده یک وقت نروی انسانی و از تاریخ و فلسفه و ادبیات چیزی درنمیآید و اگر مغزت نکشید و رفتی انسانی باز روانشناسی بخوانی و مطب بزنی یا وکیل دادگستری شوی یک چیزی وگرنه... کمی گپ زدیم و نمیدانم چقدر توانستم با حرفهایم اثر بگذارم و بگویم آنچه در نهایت مهم است، نظر خودشان، علاقه خودشان و تصمیمشان برای آینده خودشان است.
نخ تسبیح همه این بحثها و کشمکشها هم البته یک کلمه بود؛ کنکور. همان اتفاقی که ما در دوران دبیرستان، آن را نوعی سد میدانستیم، سدی که تقریباً بخش زیادی از سلامت روانی و وضعیت شغلی و حرفهای و آینده ما را تحت تأثیر خودش قرار داد.
موضوع را با دکتر مقصود فراستخواه، استاد مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی درمیان گذاشتم. فراستخواه معتقد است: «سیاستهای آموزشی ما مثل کنکور، سهمیهبندیها، منطقهبندی، مدارس تیزهوشان و... مصادیق بارزی از خشونت نمادین هستند. در خشونت نمادین فرد یا گروهی که مورد خشونت قرار میگیرد، آن را میپذیرند و اگر هم بخواهند در مقابلش بایستند، پاداش نمیگیرند بلکه مذمت میشوند. بازتولید نابرابریها در سیستم آموزشی از نظر «بوردیو» جزئی از خشونت نمادین است. بهنظر میرسد در جامعه ما، به طرز مرموزی با وجود شعارهای عدالت توزیعی، شکل پیچیده و پنهانی از نابرابریها بواسطه سیاستهای ما بازتولید شده است. ضریب نفوذ کنکور در ایران 50 درصد است که فی نفسه ایرادی ندارد، اما ایراد اینجاست که این ضریب در تهران، بالای نود درصد است.»
این اختلاف در ضریب نفوذ کنکور، نشانه ناخوشایندی است. یعنی به همان اندازه که در شهرهای محروم و دور از پایتخت، دسترسی به منابع کنکوری و کلاسهای متفاوت، سختتر است، در پایتخت، تمام امکانات فراهم است و در ادامه بزرگنمایی سد کنکور و تقلای خانوادهها برای گنجاندن فرزندان در قالبهای ذهنی از پیش تعیین شده، اضطراب کنکور نه تنها دبیرستانی ها را دربرمی گیرد، بلکه حتی به کودکان دبستانی هم میرسد و شب و روز به این فکر میکنند که حق با کیست؟ با مادری که میگوید ریاضی بخوان، یا پدری که میگوید تجربی بهتر است؟
فراستخواه میگوید: «به طرز مرموزی در جامعهای که شبانهروز و به شکل مبتذلی از برابری و عدالت حرف میزند، یک نابرابری جدی وجود دارد. طبق یافتههای تحقیق آقای تهمتن برومند، یکی از دانشجویان خوب علوم اجتماعی ما که اخیراً از تحقیقش دفاع کرد، در 10 سال اخیر، به طور ثابت، بالاترین سهم قبولی در دانشگاهها، تنها مربوط به هشت استان تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، خوزستان، مازندران، آذربایجان شرقی و کرمان بوده است و بهطور ثابت همین هشت استان، بالاترین سرانه بودجه سالانه را در 10 سال اخیر داشتهاند. وقتی در 10 سال این اتفاق تکرار میشود یعنی تصادفی نیست و ما یک نابرابری گسترده و عظیمی ایجاد کردهایم.
در 10 سال اخیر، اختلاف فاحشی در تراز نمرههای زیرگروههای مناطق سهگانه وجود داشته که این اختلاف هم ثابت بوده است. یعنی آموزشی که در مناطق مختلف کشور داده شده است، به نحو عادلانهای با کنکور تناسب ندارد و این یعنی دسترسی نابرابر آموزش مناسب برای کنکور. ابتدا خودمان کنکور را پیریزی کردیم بعد آن را بهصورت تصنعی سخت کردیم که این هم از خشونتهای نمادین است و هم از نظر علمی هیچ مبنایی ندارد بعد هم این امر دشوار را طوری پیش بردیم که استانهای سه منطقه، بهطور نابرابری میتوانند از عهده این سازوکار پیچیده و شگردهای تستزنی بربیایند. بنابراین کیفیت نرمالی در میان تراز نمرههای کنکور در مناطق کشور دیده نمیشود. کنکور، سازوکار پیچیده تصنعی برای بازتولید نابرابری است.»
این نابرابریها آنقدر گسترده میشوند که عملاً هیچ شخص و سازمانی نمیتواند آن را برچیند یا حداقل تغییر مثبتی در آن ایجاد کند. کما اینکه میبینیم مسأله کنکور آنقدر بغرنج شده است که نه تنها عدهای از فارغالتحصیلان مهندسی، تصمیم میگیرند دوباره کنکور بدهند و در زیرگروه تجربی درس بخوانند تا بتوانند در رشتههای پزشکی، به اهداف و خواستههای اقتصادیشان برسند؛ که کودکان دبستانی هم درگیر این ماجرا میشوند و نمیدانند بین رشتههای ریاضی و تجربی برای آینده کدام بهتر است و اصلاً فرق ریاضی و تجربی چیست، اگر مهندس شوند، باید چه کار کنند و اگر پزشک شوند، چه؟ اصلاً مهندسی چه رشتههایی دارد و پزشکی، چه آیندهای؟ چرا کسانی برای رشتههای علوم انسانی تبلیغ نمیکنند؟ چرا کسی به بچهها نمیگوید کار و دانش هم راهی است برای انسانی توانا و متخصص شدن؟ چرا اسم رمز تحصیل از اول ابتدایی تا دیپلم کنکور است و جان مایه کنکور آقای مهندس و خانم دکتر شدن؟
آنطور که فراستخواه میگوید: «برپایه همان تحقیقی که گفتم، سیاستها و ساختارها طوری طراحی شده که در 10 سال اخیر، از هر سه داوطلب، دو نفر به انتخاب زیرگروههای تجربی و ریاضی تمایل داشتهاند. نیمی از اعضای هیأت دولت، دیپلم ریاضی و فارغالتحصیلان مهندسی هستند و 85 درصد کارکنان کسبوکارهای اینترنتی پررونق در رشتههای فنی و مهندسی تحصیل کردهاند. این یعنی ما یک نابرابری گسترده ایجاد کردهایم و آن را به مدارس، معلمها، بازار کتاب و عرصههای دیگر کشاندهایم. در 10 سال گذشته، درصد قبولی در زیرگروههای تجربی و ریاضی 67 درصد و در زیرگروههای انسانی و هنر 32 درصد بوده، میزان قبولی دیپلمهای تجربی و ریاضی در زیرگروههای غیرتخصصیشان، 6.2 برابر همین شاخص در دیپلمهای انسانی و هنر در زیرگروههای غیرتخصصی بوده است.
توزیع رتبههای کنکور با توزیع میانگین معدل کتبی داوطلبان دیپلمه، اصلاً متناسب نیست؛ تا رتبه 5 هزار، میانگین معدل کتبی داوطلبان، بالای 19 است و از رتبه 5 هزار به بعد، میانگین معدل کتبی 13.5 میشود. بهعبارت دیگر کنکور سازوکار پیچیده و فوقالعاده تصنعی برای تولید یک نابرابری است که تنها با ترفندهای تستزنی، آموزشگاهها، کتابها و پولهای خاص عمل میکند و جالب آنکه دو دستگاه خاص، وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم نیز در این زمینه با یکدیگر همکاری میکنند.»
عادل برکم، معلم هنرستان است و این نگاه تبعیضآمیز را بیشتر احساس و لمس کرده است. او در هنرستانها با دانشآموزانی سر و کار دارد که به اجبار معدل به هنرستان فرستاده شدهاند. اما آنهایی که خودشان تصمیم گرفتهاند در یکی از این رشتهها درس بخوانند و کار کنند با مخالفت شدید خانواده روبه رو بودهاند: «پدر و مادر یکی از شاگردانم پزشک هستند و با انتخاب بچهشان برای درس خواندن در هنرستان مشکل دارند. این دسته از پدر و مادرها ذرهای به خواست و علاقه فرزندانشان توجه نمیکنند و مدام در قید و بند همان ساختارهای اجتماعی کهنه و خودساختهای هستند که شأن اجتماعی و جایگاه و منزلت را منحصر به بعضی شغلها و حرفهها میداند. طبیعتاً آن نوجوان هنرستانی علاوه بر بحرانهای شخصی و سایر مسائلی که دارد، این مشکل را هم باید به مجموعه مشکلاتش اضافه کند؛ یعنی خانوادهای که تمام قد مقابلش ایستاده و هیچگونه حمایتی از او نمیکند.» جلسه بحث سر کنکور و انتخاب رشته و تحصیل در دانشگاه گذشت اما بچهها همچنان درگیر این موضوع بودند. آن هم بچههای کلاس ششم که هنوز فاصله زیادی با کنکور و دانشگاه دارند. بعضیهایشان میدانستند که نمیتوانند در مقابل خواست خانوادهشان مخالفت کنند، بعضیها بحث کرده بودند و حرفهای مرا به گوش خانواده رسانده بودند، بعضیها هم هنوز تصمیمی نگرفته بودند.
اما هنوز یاد آن شاگردم میافتم که بعد از مدتها حرف زدن و توضیح دادن همانطور که با اضطراب انگشتانش را در هم قلاب میکرد، پرسید: «آقا، اگر مامانم نگذارد بروم موسیقی بخونم، چی؟» همکلاسیاش جواب داد: «هیچی، دکتر میشوی و کلی پول درمیآوری.»
فرصتی برای بیان مشکلات عرصه نشر
در اوضاع و احوال نابسامانی که کتاب و عرصه نشر به آن مبتلا شده به برپایی جایزه کتاب سال میتوان بهعنوان فرصت مهم در جلب توجه همگانی به مسائلی که این حوزه را مبتلا کرده نگاه کرد. معمولاً بخشی از سخنرانیهای این جوایز هم به همین مسأله اختصاص پیدا میکند؛ اهالی کتاب فرصتی برای بیان مشکلات خود پیدا میکنند. البته منکر اثرگذاری این جایزه در تشویق نویسندگان، مترجمان و پژوهشگران جوان در انجام کارهای اصولی نیستم منتهی در شرایط فعلی صنعت نشر و با توجه به گرفتاریهایی که حتی فراتر از کتاب گریبان سایر بخشهای اقتصادی را هم گرفته از این کارکرد مهم نیز نباید غفلت کرد. به محض اعلام نتایج جوایزی از این دست برخی گلایه میکنند و سراغ اما و اگرهایی میروند که متوجه این رویدادهاست. انگار که این دوستان فراموش کردهاند از یک جایزه که نمیتوان انتظار معجزه داشت! حتی فراتر از بحث جایزه کتاب سال، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهعنوان متولی عرصه فرهنگ هم نمیتوان به تنهایی انتظاری در حل همه گرفتاریها و موانع پیشروی کتاب و اهالیاش را داشت. با این همه حالا که اسامی برگزیدگان و آثار شایسته تقدیر بخشهای مختلف جایزه کتاب سال اعلام شده بهترین زمان برای بررسی مشکلات این حوزه و پیدا کردن راهکاری برای حرکت به سوی بهبود است. حالا که همه نگاهها متوجه اهالی کتاب شده بد نیست از خودمان درباره تعداد بالا و عجیب عنوان کتابهای منتشر شده پرسید! در شرایطی که کارشناسان فرهنگی از سرانه نامطلوب مطالعه میگویند باید درباره چرایی عنوانهای بالا و در عوض تیراژهای پایین پرسید که متأسفانه به 200 نسخه و در مواردی حتی کمتر از این هم رسیده است. اینها را گفتم که نگاهی به یکی از مهمترین کارکردهای برگزاری جایزه کتاب که هر سال با حضور رئیس جمهوری برگزار میشود و امکان طرح مشکلات با وی آن هم به طور مستقیم فراهم است داشته باشیم. وگرنه تردیدی نیست که برگزاری این رویداد علمی- فرهنگی و گذر سالهای بسیار از نخستین دوره برگزاریاش اتفاق کمی نیست که بتوان از آن چشمپوشی کرد. باز هم تأکید میکنم که از برگزاری رویدادهایی از این دست توقعی متناسب با شرایط داشته باشیم و بهدنبال وقوع معجزهای در حل همه مشکلات عرصه کتاب و اهالیاش نباشیم.
چند صدا و یک حنجره
افغانستان و ایران، قلمرو یگانه فرهنگی
ز آغاز تاریخ، ایران و افغان
سرخوان دانش و اخوان نشسته
ز باغی دو سرو روان قد کشیده
به شاخی دو مرغ خوش الحان نشسته
این باغ، دو مرغ خوش الحان دارد. یکی ملکالشعرای بهار و دیگری خلیلاله خلیلی که هر دو در سبک خراسانی شعر فارسی درخشیدند. این سروده مقدمه گفتار خلیلی است در سوگ ملک الشعرای بهار. خلیلی خود چهره پرآوازهای در ایران است تا جایی که کتابهای مستقلی درباره او و ایران نوشتهاند.
در سالهایی که در وزارت فرهنگ و ارشاد بودم، همیشه نویسندگان، ناشران و محققان افغانستان یا کسانی که درباره آنها کار میکردند از جایگاه ویژهای برخوردار بودند. برخی از آنها در مشهد فعالیت میکردند و در میان آنها نسخه شناسهای معتبری وجود دارند. آثار نویسندگان ایرانی بویژه در متون نظم و نثر از کارهای ماندگار آنهاست. از مواردی که همکاری مشترک برای شناسایی، نگهداری، حفظ و انتشار آنها ضروری است همین فهرست نویسی و احیای نسخههای خطی است که میراث مشترک ماست.
بارها بخش ویژه نمایشگاه بینالمللی کتاب یا قرآن کریم، دو کشور فارسی زبان افغانستان و تاجیکستان را در فهرست میهمانان خود داشت. در همان سالها اثر ارزشمند آقای حسن انوشه با عنوان دانشنامه زبان و ادب فارسی در افغانستان منتشر شد و در آن برخی از دانشمندان آن دیار مقالات گرانسنگی ارائه دادند. این در شرایطی بود که کشور افغانستان در اشغال طالبان بود.
یکی از هدایای رئیس جمهوری اسبق ایران، آقای خاتمی، در سفر به کشورهای آسیای میانه و همسایگان حوزه زبان فارسی و مراکز زبان فارسی و ایران شناسی در نقاط دیگر جهان اهدای همین کتاب بود که با همت مشترک دانشمندان ایران و افغانستان و تاجیکستان تدوین شد. این کتاب فایده دیگری هم داشت و آن تشکیل کتابخانه تخصصی درباره افغانستان در دل کتابخانه این دانشنامه بود. و اینک که این پایه استوار نهاده شده بجاست که در این روزگار هم، پژوهشگران ایران و افغانستان کارهای مشترک بیشتری در این زمینه پدید آورند و از تجربیات یکدیگر بهره ببرند. در همان سالهایی که شبکه ISBN (شابک ایران) به ثبت جهانی رسید پیشنهادی مبنی بر ثبت کتابهای فارسی سه کشور فارسی زبان در یک جا در دستور کار قرار گرفت.
این همکاریها سابقه بیشتری هم دارد. از مجموعه انتشارات بنیاد دکتر محمود افشار، سه جلد افغان نامه است به نظر او افغانستان در قلمرو زبان فارسی هم وطن ماست اما نه در مرزهای سیاسی. این کتابها به تاریخ و جغرافیا و فرهنگ و ادبیات افغانستان میپردازد. او گفته است هیچ دو کشوری در جهان نیست که به اندازه ایران و افغانستان به یکدیگر شبیه باشند.
آخرین اثر مهم مشترک ایران-افغانستان فرهنگنامه «فارسی ناشنیدهها» تألیف آقای حسن انوشه و غلامرضا خدابندهلو است که در آن با استناد به آثار فراوانی از نویسندگان افغانستان، 10 هزار واژه فارسی را بیرون کشیدند که در ایران کاربرد ندارد. در واقع این کتاب حاکی از ثروت زبان فارسی در آن سوی مرز، در افغانستان است و ناگفته پیداست که برای کار بزرگی مانند واژه گزینی، این کتاب تا چه حد با ارزش است.
آقای انوشه که 500 منبع برای تألیف این کتاب خوانده است، میگوید کتابهای ایران براحتی در کابل و هرات چاپ میشود و کتابهای افغانستان در مشهد و تهران.
کسانی که اصرار میکنند زبان فارسی را به زبانهای فارسی دری و فارسی تاجیکی و فارسی ایرانی تقسیم کنند، در واقع به دام بیبیسی افتادهاند. در حالی که ما یک زبان فارسی داریم، زبان فارسی زبان میانجی کلیه اقوام ایرانی است و طبیعی است که خرده گویشهایی در آن پیدا شود. از این روست که زبان فارسی لهجههای گوناگون و گاه دور از هم دارد. در کتاب «لهجه تهرانی» تألیف لارزار سیکوف نویسنده روس ترجمه آقای محسن شجاعی ویژگیهایی برای زبان فارسی تهرانی قائل شده و با تحقیقات میدانی و شواهد بسیار آن را جدای از لهجههای شمیران و ری دانسته است. به واقع در یک شهر سه لهجه متفاوت وجود داشته و این جدای از لهجههای اصفهانی و شیرازی و کرمانی و از این قبیل است. مرحوم آقای دکتر رضا میگفت در گیلان ما که همه به فارسی سخن میگویند گاهی لهجهها چنان متفاوت است که اهالی روستایی در این سوی رود سخن روستائیان آن سوی رود را به راحتی درک نمی کنند. پیشترها حتی اصناف واژههای مخصوص به خود داشتهاند که بخشی از زبان حرفهها در کشور ماست که متأسفانه چندان به آن پرداخته نشده است. تاریخ ایران و افغانستان چنان درهم تنیده است که نمیتوان هیچ یک را مستقل از دیگری دانست، با این همه پیوستگی باید پرسید در سخنان اخیر رد و بدل شده که ارتباطی با آن همه دوستی دیرین و امروزین دو ملت ندارد آیا سیاستمداران و سیاستگذاران تأثیر داشتهاند؟ آیا آنها نباید در ناگفتهها و گفتهها، ناکردهها و کردههای خود تجدید نظر کنند و بپذیرند که ایران و افغانستان همسایگانی همزبان و دوستدار هم هستند و همواره کشورهای مهمی بوده و خواهند بود و در کنار غم و شادی یکدیگر خواهند ماند، آنها نه تنها تاریخ مشترک دارند که آینده آنها نیز به هم پیوسته است. استاد خلیلی به درستی میدانست که قدیمیترین مآخذ افغان کتاب اوستاست و به درستی گفته است:
ز آغاز تاریخ ایران و افغان/ سرخوان دانش و اخوان نشسته
ز باغی دو سرو روان قد کشیده / به شاخی دو مرغ خوش الحان نشسته
ز آغاز تاریخ، ایران و افغان
سرخوان دانش و اخوان نشسته
ز باغی دو سرو روان قد کشیده
به شاخی دو مرغ خوش الحان نشسته
این باغ، دو مرغ خوش الحان دارد. یکی ملکالشعرای بهار و دیگری خلیلاله خلیلی که هر دو در سبک خراسانی شعر فارسی درخشیدند. این سروده مقدمه گفتار خلیلی است در سوگ ملک الشعرای بهار. خلیلی خود چهره پرآوازهای در ایران است تا جایی که کتابهای مستقلی درباره او و ایران نوشتهاند.
در سالهایی که در وزارت فرهنگ و ارشاد بودم، همیشه نویسندگان، ناشران و محققان افغانستان یا کسانی که درباره آنها کار میکردند از جایگاه ویژهای برخوردار بودند. برخی از آنها در مشهد فعالیت میکردند و در میان آنها نسخه شناسهای معتبری وجود دارند. آثار نویسندگان ایرانی بویژه در متون نظم و نثر از کارهای ماندگار آنهاست. از مواردی که همکاری مشترک برای شناسایی، نگهداری، حفظ و انتشار آنها ضروری است همین فهرست نویسی و احیای نسخههای خطی است که میراث مشترک ماست.
بارها بخش ویژه نمایشگاه بینالمللی کتاب یا قرآن کریم، دو کشور فارسی زبان افغانستان و تاجیکستان را در فهرست میهمانان خود داشت. در همان سالها اثر ارزشمند آقای حسن انوشه با عنوان دانشنامه زبان و ادب فارسی در افغانستان منتشر شد و در آن برخی از دانشمندان آن دیار مقالات گرانسنگی ارائه دادند. این در شرایطی بود که کشور افغانستان در اشغال طالبان بود.
یکی از هدایای رئیس جمهوری اسبق ایران، آقای خاتمی، در سفر به کشورهای آسیای میانه و همسایگان حوزه زبان فارسی و مراکز زبان فارسی و ایران شناسی در نقاط دیگر جهان اهدای همین کتاب بود که با همت مشترک دانشمندان ایران و افغانستان و تاجیکستان تدوین شد. این کتاب فایده دیگری هم داشت و آن تشکیل کتابخانه تخصصی درباره افغانستان در دل کتابخانه این دانشنامه بود. و اینک که این پایه استوار نهاده شده بجاست که در این روزگار هم، پژوهشگران ایران و افغانستان کارهای مشترک بیشتری در این زمینه پدید آورند و از تجربیات یکدیگر بهره ببرند. در همان سالهایی که شبکه ISBN (شابک ایران) به ثبت جهانی رسید پیشنهادی مبنی بر ثبت کتابهای فارسی سه کشور فارسی زبان در یک جا در دستور کار قرار گرفت.
این همکاریها سابقه بیشتری هم دارد. از مجموعه انتشارات بنیاد دکتر محمود افشار، سه جلد افغان نامه است به نظر او افغانستان در قلمرو زبان فارسی هم وطن ماست اما نه در مرزهای سیاسی. این کتابها به تاریخ و جغرافیا و فرهنگ و ادبیات افغانستان میپردازد. او گفته است هیچ دو کشوری در جهان نیست که به اندازه ایران و افغانستان به یکدیگر شبیه باشند.
آخرین اثر مهم مشترک ایران-افغانستان فرهنگنامه «فارسی ناشنیدهها» تألیف آقای حسن انوشه و غلامرضا خدابندهلو است که در آن با استناد به آثار فراوانی از نویسندگان افغانستان، 10 هزار واژه فارسی را بیرون کشیدند که در ایران کاربرد ندارد. در واقع این کتاب حاکی از ثروت زبان فارسی در آن سوی مرز، در افغانستان است و ناگفته پیداست که برای کار بزرگی مانند واژه گزینی، این کتاب تا چه حد با ارزش است.
آقای انوشه که 500 منبع برای تألیف این کتاب خوانده است، میگوید کتابهای ایران براحتی در کابل و هرات چاپ میشود و کتابهای افغانستان در مشهد و تهران.
کسانی که اصرار میکنند زبان فارسی را به زبانهای فارسی دری و فارسی تاجیکی و فارسی ایرانی تقسیم کنند، در واقع به دام بیبیسی افتادهاند. در حالی که ما یک زبان فارسی داریم، زبان فارسی زبان میانجی کلیه اقوام ایرانی است و طبیعی است که خرده گویشهایی در آن پیدا شود. از این روست که زبان فارسی لهجههای گوناگون و گاه دور از هم دارد. در کتاب «لهجه تهرانی» تألیف لارزار سیکوف نویسنده روس ترجمه آقای محسن شجاعی ویژگیهایی برای زبان فارسی تهرانی قائل شده و با تحقیقات میدانی و شواهد بسیار آن را جدای از لهجههای شمیران و ری دانسته است. به واقع در یک شهر سه لهجه متفاوت وجود داشته و این جدای از لهجههای اصفهانی و شیرازی و کرمانی و از این قبیل است. مرحوم آقای دکتر رضا میگفت در گیلان ما که همه به فارسی سخن میگویند گاهی لهجهها چنان متفاوت است که اهالی روستایی در این سوی رود سخن روستائیان آن سوی رود را به راحتی درک نمی کنند. پیشترها حتی اصناف واژههای مخصوص به خود داشتهاند که بخشی از زبان حرفهها در کشور ماست که متأسفانه چندان به آن پرداخته نشده است. تاریخ ایران و افغانستان چنان درهم تنیده است که نمیتوان هیچ یک را مستقل از دیگری دانست، با این همه پیوستگی باید پرسید در سخنان اخیر رد و بدل شده که ارتباطی با آن همه دوستی دیرین و امروزین دو ملت ندارد آیا سیاستمداران و سیاستگذاران تأثیر داشتهاند؟ آیا آنها نباید در ناگفتهها و گفتهها، ناکردهها و کردههای خود تجدید نظر کنند و بپذیرند که ایران و افغانستان همسایگانی همزبان و دوستدار هم هستند و همواره کشورهای مهمی بوده و خواهند بود و در کنار غم و شادی یکدیگر خواهند ماند، آنها نه تنها تاریخ مشترک دارند که آینده آنها نیز به هم پیوسته است. استاد خلیلی به درستی میدانست که قدیمیترین مآخذ افغان کتاب اوستاست و به درستی گفته است:
ز آغاز تاریخ ایران و افغان/ سرخوان دانش و اخوان نشسته
ز باغی دو سرو روان قد کشیده / به شاخی دو مرغ خوش الحان نشسته
معامله قرن؛ نادیده گرفتن هویت فلسطین
معامله قرن طرحی است که توسط رئیس جمهوری امریکا طراحی شده و در حالی به پشتوانه استقبال شدید مقامهای رژیم صهیونیستی مطرح شده که فلسطینیها کاملاً مخالف آن هستند. طرح پیشنهادی ترامپ برای حل منازعه اسرائیل و فلسطین، بالقوه خطرناک است. از آنجایی که فلسطینیان و بیشتر کشورهای منطقه با این طرح مخالفت کردهاند، احتمال ناکامی این طرح خیلی زیاد است. بر اساس این طرح، شهر بیتالمقدس جزء خاک اسرائیل و بهعنوان پایتخت رسمی رژیم صهیونیستی تلقی میشود. علاوه بر آن تشکیلات خودگردان باید از موضع خود در قبال تشکیل دولت مستقل و کشور فلسطین عقب نشینی کند و به شهرک ابودیس بهعنوان پایتخت نمادین فلسطین اکتفا کند. این در حالی است که مسأله بازگشت آوارگان به مرزهای 1948 و حتی 1967 نیز منتفی میشود. آنچه در بطن اختلاف میان فلسطین و رژیم صهیونیستی بهعنوان یک مسأله کانونی و مهم مطرح است، مسأله هویتی است. مشکلات فلسطین به مباحث اقتصادی از جمله پول، ساخت تونل و جاده مربوط نمیشود بلکه به مسأله هویتی بازمیگردد؛ یعنی حل نشدن بحران فلسطین از 1948 تا الان نشان میدهد در واقع مسأله فلسطینیها به موجودیت وهویت آنها گره خورده است و حل آن براحتی و در کوتاه مدت امکانپذیر نیست.
معامله قرن، یک طرح تقلیل گرایانه است یعنی اصلیترین ابعاد مسأله را که مسأله هویتی است نادیده میگیرد مسأله این است که از زمان طرح ایدئولوژی صهیونیسم، فلسطینیها به نوعی انسانهای درجه دوم تلقی میشوند. چنانچه در متون صهیونیستی و کتابهای اسرائیلیها مشاهده میشود، فلسطینیها به انسان درجه دوم و ضعیف تشبیه شدهاند از اینرو مبنای اختلافات اسرائیل و فلسطین را باید هویتی در نظر گرفت و تا زمانی که مسأله هویت فلسطینی حل نشود و آنها احساس نکنند به رسمیت شناخته میشوند، حل نخواهد شد. فقط اعراب نیستند که مخالف معامله قرن هستند در داخل خود اسرائیل هم گروههایی هستند که سالها این بحث را مطرح میکنند که تا زمانی که فلسطینیها به رسمیت شناخته نشوند و همتراز اسرائیلیها تلقی نشوند هیچ نوع صلح پایداری شکل نخواهد گرفت. آنچه که اسرائیلیها دنبال آن هستند صلح هژمونیکی است که در آن دست برتر را داشته باشند.
اجرای این طرح با پشتوانه کامل دولت امریکا و شخص دونالد ترامپ عملیاتی شده است. ترامپ در پیگیری موضوعات مهم بینالمللی ویژگیهای خاصی دارد. از جمله اینکه او میخواهد همه مسائل مهم و تاریخی را با شتابی غیرمنطقی و تنها مطابق با خواسته خود و بدون در نظر گرفتن مؤلفههای تأثیرگذار بینالمللی حل کند. چنانکه در تجربه روند مذاکرات او با کره شمالی اتفاق افتاد، این روش نمیتواند جوابگو باشد و حل شتاب زده موضوعات بحرانی که قدمتی طولانی در تاریخ روابط بازیگران بینالملل دارند، امکانپذیر نیست.بنابراین باید درصد کمی را برای موفقیت طرح معامله قرن در نظر گرفت. اگرچه در میان کشورهای عربی در مواجهه با این طرح، وحدترویه دیده نمیشود و ارتباطات بین بازیگران در پایینترین سطح ممکن است با این حال ابعاد مخالفتهای داخلی و خارجی با آن به اندازهای گسترده است که احتمال موفقیت آن را به کمترین سطح تقلیل میدهد.
تفسیر جامعه بینالملل از مشارکت ایرانیها در انتخابات
همواره یک اصل مسلم در جهان سیاست وجود دارد و آن اینکه سیاست خارجی، ادامه سیاست داخلی است؛ یعنی بین سیاست داخلی و خارجی یک تأثیر متقابل وجود دارد و چنانچه یک نظام از پشتیبانی مردمی برخوردار باشد، مؤلفههای اعمال قدرتش در عرصه خارجی توانمندتر میشود و میتواند در روابط بینالملل موفق عمل کند.
نکته دیگر آن است که در انقلاب اسلامی ایران سه پایه قدرت شامل مردم، رهبری و وجه اسلامی انقلاب یعنی دین و ایدئولوژی اسلامی مطرح بوده است. در این راستا حضور مردم و میزان حمایت آنها از نهاد حاکمیت یکی از مؤلفههای اصلی قدرت کشور به شمار میآید. حضوری که یکی از جلوههای بروز آن انتخابات است و نقطه کانونی و مهمی برای جمهوری اسلامی به شمار میآید. زیرا از منظر داخلی، اقبال اکثریت مردم به حضور در انتخابات نشان میدهد که پایههای حاکمیت همچنان در میان مردم دارای اعتبار و مقبولیت است و تفسیر این مشارکت پررنگ برای جهان خارج، این گزاره است که ایران همچنان یکی از پایههای مهم اقتدار خود را در اختیار دارد. این مؤلفه در کنار توان اقتصادی و قدرت نظامی کشور میتواند به عامل مهمی برای قوت بخشیدن به قدرت کشور در عرصه بینالمللی تبدیل شود.
تفسیر جامعه بینالملل از این اصل مسلم که جمهوری اسلامی از پشتوانه حمایت مردمی بهرهمند است، در روند کنش و واکنش و جهتگیری بازیگران جامعه جهانی با ایران اهمیت بسزایی دارد. اینکه تصمیمی از سوی نظام جمهوری اسلامی در عرصه سیاست خارجی گرفته شود و این تصمیم مورد وفاق مردم کشور باشد، از منظر تأثیرگذاری برای اجرا بسیار حائز اهمیت است.
بنابراین آنچه مسئولان و تصمیم گیرندگان کشور نباید از آن غافل شوند، فراهم ساختن زمینه حضور حداکثری مردم با سلایق مختلف در انتخابات است. حضور حداکثری مردم و شرکت در انتخابات پیامی را به نهادهای حاکمیت میدهد مبنی بر اینکه چه خواستهایی دارند و مایل به پیگیری چه سیاستی در عرصه بینالمللی هستند چنانکه اگر هم با صندوقهای رأی قهر کنند و از مشارکت خودداری کنند، پیام خاص خود را به حاکمیت میدهند؛ یعنی کسانی که به هر دلیلی با صندوق قهر میکنند با قدرت حاکم قهر کردهاند و نمیتوان منکر شد که بخشی از قدرت ملی از همین صندوقهای رأی بیرون میآید، حالا اگر کسی رأی نمیدهد یعنی از حق خود برای اعمال قدرت میگذرد و برمبنای تصمیمگیری نهادهای حاکمیتی تأثیرگذار خواهد بود.بنابراین هر اقدامی که موجب شود این حضور مردم در انتخابات کمتر شود اعتبار اصول و مبانی و اقتدار ملی کاهش مییابد و برعکس هر اقدامی موجب شود این حضور پررنگتر و پرشورتر باشد قطعاً به افزایش اقتدار کشور کمک میکند.
فراهم کردن حضور طیفهای مختلف سیاسی در انتخابات و برگزاری شفاف و سالم آن میتواند میزان اقبال مردم را به حضور حداکثری افزایش دهد تا به این ترتیب این پشتوانه مردمی در کنار تلاش برای افزایش قدرت اقتصادی و نظامی به عاملی برای ایستادگی در برابر فشارهای روزافزون امریکا تبدیل شود.
مجیدی - گلمحمدی کدام «دربیباز» تر هستند؟
روزخاص پایتخت
مجیدی: هیچ تیمی نمیتواند استقلال یکدل کنونی را شکست دهد
گلمحمدی: بازیکنان پرسپولیس برنده به دنیا آمدهاند
گفت وگو با پژمان جمشیدی: دربی یک نبرد تمام عیار است مثل فیلم «گلادیاتور»
در صفحه ورزشی بخوانید
واکنش رئیس مجلس نمایندگان امریکا به سخنرانی سالانه ترامپ
<نانسی> دروغنامه <دونالد> را پاره کرد
ندا آکیش
خبرنگار
اگر قرار بود در انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده امریکا فقط و فقط شومنهای جسور پیروز شوند، بیتردید دونالد ترامپ در ماه نوامبر برای دومین بار پیروز میشد زیرا او سهشنبه شب در سومین سخنرانی سالانه خود 81 دقیقه بیوقفه نمایش اجرا کرد و صحنه را به گونهای در دست گرفت که حاشیههای سخنرانی تا حد بسیار زیادی بر متن غلبه کرد و اصلیترین حاشیه زمانی بود که نانسی پلوسی، قدرتمندترین زن ایالات متحده متن سخنرانی ترامپ را پاره کرد و روی میز انداخت.
ترامپ که لکه ننگ سومین رئیس جمهوری استیضاح شده تاریخ امریکا را بر پیشانی دارد و پرونده استیضاحش هنوز کاملاً بسته نشده، سهشنبه شب پرحاشیهترین و البته سیاسیترین سخنرانی سالانه تاریخ مدرن امریکا را ایراد کرد. حاشیهها از همان نخستین دقایق ایستادن دونالد ترامپ در جایگاه سخنرانی آغاز شد، هنگامی که او متن سخنرانیاش را تحویل مایک پنس، معاون اول خود و نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان امریکا داد. او بعد از اینکه متن سخنرانی را تحویل پلوسی داد، دست او را که به سویش دراز شده بود تا با یکدیگر دست دهند، روی هوا رها و پشت خود را به او کرد تا سخنرانیاش را ایراد کند. ترامپ پس از آن شروع به ترسیم امریکایی تحت ریاست جمهوری خود کرد که اقتصادی شکوفا و سیاست خارجیای پویا دارد. اما با پایان سخنرانیاش پلوسی، ضربهای را که با دست ندادن ترامپ خورده بود، جبران کرد و هنگامی که همه ایستادند تا به عنوان پایانبندی سخنرانی سالانه رئیس جمهوری امریکا دست بزنند، ایستاد و متن سخنرانی ترامپ را پاره کرد و روی میز انداخت. رویدادی که تصویر و فیلم آن دیروز در رأس خبرهای رسانههای جهان قرار گرفت.
پلوسی پس از پایان سخنرانی ترامپ به خبرنگاران توضیح داد که چرا متن سخنرانی ترامپ را پاره کرده است. او گفت: پارهاش کردم چون خالی از واقعیت بود. با در نظر گرفتن گزینههای دیگر این مؤدبانهترین کاری بود که میشد انجام داد. پلوسی سپس در توئیتر هم نوشت: منشور دروغها امشب صفحه به صفحه ایراد شد. هرکس دنبال واقعیت است، باید کاری بکند. پلوسی درباره رفتار ترامپ که با او دست نداد هم نوشت: دموکراتها هرگز از دراز کردن دست دوستی به سوی افراد برای منافع ملی امتناع نمیکنند. ما برای پیدا کردن وجه اشتراک همواره تلاش میکنیم اما اگر وجه اشتراکی پیدا نشود، نمیتوانیم کاری کنیم.
مانور انتخاباتی روی اقتصاد خیالی
ترامپ که سهشنبه شب با پس زدن دست قدرتمندترین زن کنگره موفق شده بود نخستین شوی تلویزیونی خود را اجرا کند، سخنرانی را با شعار «بازگشت امریکای بزرگ» آغاز کرد؛ شعاری که کاملاً در راستای منافع انتخاباتی او و در ادامه شعار او در سال 2016، یعنی «امریکا را دوباره بزرگ میکنیم» است. او در حالی این شعار را به زبان آورد که برخلاف جمهوریخواهان که ایستاده او را تشویق میکردند، برخی از دموکراتها سکوت کرده بودند و برخی هم «هو کنان» سالن را ترک کردند. ترامپ سپس باز هم در راستای منافع انتخاباتی، بخش قابل توجهی از سخنرانی سالانه را به دستاوردهای اقتصادی سه ساله دولتش اختصاص داد در حالی که بنابر گزارش الجزیره، این دستاوردها چندان هم واقعی نبود. ترامپ در سال 2017 هنگامی که از برنامه مالیاتی خود رونمایی میکرد، وعده رشد اقتصادی 3 درصدی را داده بود اما رشد اقتصادی امریکا در سال 2019 کمتر از این میزان و 2.3 درصد اعلام شده است. در حالی که این رقم را نمیتوان دستاورد اقتصادی نامید زیرا برابر با میانگین رشد اقتصادی امریکا پس از رکود بزرگ است. ترامپ همچنین در حالی از فاز نخست توافق اقتصادی خود با چین و توافق اقتصادی نفتای جدید دفاع کرد که در سه سالی که از ریاست جمهوریاش میگذرد، در حال برهم زدن توافقها از جمله توافقهای تجاری بود.
ادعاهای واهی درباره ایران
در بخش سیاست خارجی، رئیس جمهوری امریکا بار دیگر با حمله به ایران و مطرح کردن ادعاهای واهی از فرمان خود برای ترور سردار شهید قاسم سلیمانی دفاع کرد و از آن به عنوان یک دستاورد یاد کرد و مدعی شد: پیام ما روشن است. اگر به شهروندان ما حمله کنید، به شما حمله میکنیم. ترامپ همچنین بی توجه به گزارشهای پیشین آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره پایبندی ایران به برجام، از ایران خواست به دنبال تسلیحات اتمی نرود و از تحریمها علیه ایران دفاع کرد.
رئیس جمهوری امریکا همچنین ادعا کرد قصد پایان دادن به حضور کشورش در جنگهای خاورمیانه و خروج نیروهایش از افغانستان را دارد. او که خوان گوایدو، رهبر خودخوانده ونزوئلا را به سخنرانی سالانه خود دعوت کرده بود و از او به عنوان رئیس جمهوری قانونی ونزوئلا نام برد، از نیکولاس مادورو، رئیس جمهوری منتخب ونزوئلا انتقاد کرد و گفت: ائتلافی علیه حکومت سوسیالیست نیکولاس مادورو شکل دادیم. مادورو غیر مشروع است و ظالمی است که علیه ملت خود خشونت میورزد و این خشونت شکست خواهد خورد. او خطاب به گوایدو گفت: لطفاً این پیام را به مردمتان بگویید که امریکا برای دفاع مشروعشان از آزادی در کنارشان است.
ترامپ همچنین از طرح خود برای خاورمیانه موسوم به معامله قرن دفاع کرد در حالی که این طرح از سوی فلسطینیان و جامعه جهانی به شدت محکوم و رد شد. رئیس جمهوری امریکا دربخشی دیگر ادعا کرد، داعش را «صد درصد» شکست داده و از هلاکت ابوبکر بغدادی، سرکرده داعش به عنوان یکی از دستاوردهای مهم دولت خود یاد کرد.
ترامپ از افزایش بودجه نظامی امریکا هم به عنوان یک دستاورد یاد و اعلام کرد: برای حفاظت از امریکا ۲.۲ تریلیون دلار را برای ارتش امریکا سرمایهگذاری کردیم. او درباره امنیت مرزهای جنوبی امریکا هم گفت: همین الان یک دیوار بسیار قوی طولانی و مرتفع در مرز جنوبی در حال ساخت است.
بوتجیج 38 ساله پیروز انتخابات آیووا
ترامپ این شوی تبلیغاتی را در حالی سهشنبه شب اجرا میکرد که 11کاندیدای دموکرات انتخابات ریاست جمهوری 2020 امریکا در تکاپوی مطلع شدن از نتیجه انتخابات درون حزبی آیووا بودند و نتایج نسبی شمارش 71 درصد از آرا حاکی از آن بود که پیت بوتجیج با 26.8 درصد آرا، سندرز با 25.2 درصد آرا، وارن با 18.4 درصد آرا و بایدن با 15.4 درصد آرا به ترتیب در جایگاههای اول تا چهارم ایستادهاند.
مشکلات فنی به وجود آمده در استفاده از نرم افزار موبایلی باعث شد، نتیجه انتخابات آیووا با تأخیر و به طور غیرقطعی سهشنبه شب اعلام شود در حالی که معمولاً نتایج چند ساعت بعد از پایان انتخابات اعلام میشود. تروی پرایس، رئیس حزب دموکرات آیووا سهشنبه شب در یک کنفرانس خبری از حامیان حزب دموکرات و مردم امریکا به خاطر این مشکلات عذرخواهی کرد و گفت: «من عمیقاً عذر میخواهم. این اشتباهی غیرقابل قبول در کدنویسی بود.»
واکنشهای توئیتری
گرنت استرن: نانسی پلوسی فقط دروغها را پاره کرد.
برایان بهار: نانسی پلوسی، سخنرانی ترامپ را مانند یک آشغال پاره کرد و من بههمین خاطر اینجا
هستم.
بیگ دن رودیمر: نانسی پلوسی سخنرانی دونالد ترامپ را جلوی دوربینها پاره کرد. این یعنی احترام صفر به رئیس جمهوری ما. آیا پلوسی از اینکه ترامپ با او دست نداد ناخرسند شد؟
آنتونی: هورا به ملکه ما، پلوسی بهخاطر این لحظه تاریخی
آنجلا بلکامینو: نانسی یعنی همه ما
کوین سیمونس: روش جدید برای گفتن برو به جهنم در سال 2020
اوستروی: و این (دست ندادن ترامپ با پلوسی) منطق دونالد ترامپ است؛ یک بچه مرد عصبی، حقیر، غیرقابل اعتماد و کینه جو!
حاشیـهها
حزبی گری بیسابقه: درست در همان روزی که ترامپ سخنرانی سالانه داشت، مؤسسه نظرسنجی گالوپ تازهترین نظرسنجی خود را منتشر کرد که در آن از شکاف 84 درجهای بین جمهوریخواهان و دموکراتها درباره مشروعیت ترامپ پرده برمی داشت. این یعنی شکاف بسیار عمیق در کنگره و کشور؛ شکافی که در لحظه لحظه سخنرانی سهشنبه شب ترامپ مشهود بود وعینیترین نمونه آن دست ندادن ترامپ با پلوسی و پاره کردن متن سخنرانی ترامپ توسط پلوسی بود.
اقتصاد، اقتصاد، اقتصاد: ترامپ سخنرانی خود را با دستاوردهای اقتصادی اش آغاز کرد و بخش بسیار زیادی از سخنرانی را به موضوعات اقتصادی شاخص دولتش اختصاص داد. شکی نیست که هدف او از این کار بهره انتخاباتی بردن از سخنرانی سالانهاش بود؛ گواه این ادعا هم شعاری است که نمایندگان مجلس نمایندگان و سناتورها در جریان سخنرانی میدادند و فریاد میزدند «چهار سال دیگر بمان».
بزرگترین شومن: سخنرانیهای سالانه همواره صحنه نمایش رؤسای جمهور بوده است اما ترامپ نشان داد که بهترین بازیگر و شومن در تاریخ رؤسای جمهور امریکا است. او در لحظات پایانی سخنرانی اش همسر و دو فرزند یک نظامی امریکایی را با بازگرداندن مرد خانواده از مأموریت طولانی مدت نظامی به وطن سورپرایز کرد. این یکی از نمایشهای آقای شومن بود که در یکی از رسمیترین صحنهها یعنی صحنه سخنرانی سالانه اجرا شد.
ترامپ چه چیزهایی را نگفت
تغییرات آب و هوایی: ترامپ در این سخنرانی به بحران آب و هوایی که به عقیده بسیاری از مردم جهان یک موضوع بسیار مهم در عصر حاضر است اشاره نکرد. او گفت که امریکا به استقلال انرژی رسیده است اما نگفت که این استقلال بهخاطر افزایش تولید نفت است و اینکه که اصلاً آیا قرار است در دولت او اقدامی برای عاریسازی امریکا از سوختهای فسیلی شود.
اوباماکر: ترامپ در این سخنرانی به طرح درمانی برنی سندرز و الیزابت وارن موسوم به «بیمه درمانی برای همه» حمله کرد اما نگفت که طرح خودش برای سیستم درمانی جدید چیست. دولت او حتی دارد تلاش میکند که طرح درمانی رئیس جمهور سابق موسوم به اوباماکر را نابود کند.
امنیت انتخابات: در حالی که امریکا امسال در سال انتخابات ریاست جمهوری قرار دارد ترامپ در سخنرانی سالانهاش هیچ اشارهای به این موضوع نکرد که چگونه میخواهد امنیت انتخابات اعم از امنیت سایبری را تأمین کند. این در حالی است که او خودش در سال 2016 قبل از آنکه معلوم شود پیروز انتخابات ریاست جمهوری است گفته بود، اگر پیروز نشود یعنی در انتخابات تقلب شده است.
محدودیت مسافرت به امریکا: ترامپ یک بار در سال 2017 و یک هفته پس از ورود به کاخ سفید علیه 7 کشور ممنوعیت سفر به امریکا گذاشت و یک بار دیگر همین چند روز پیش برای 6 کشور دیگر این ممنوعیت را اعمال کرد. با این حال در سخنرانی سالانهاش اصلاً نگفت که چرا این کارها را میکند یا برنامههای آتی اش درباره مسافران خارجی امریکا چیست. ترامپ همچنین هیچ اشارهای به برنامهاش برای مهاجرانی که از کودکی به امریکا آورده شدهاند و در امریکا بزرگ شدهاند موسوم به «رویاپردازان» نکرد. این در حالی است که اوباما به این مهاجران امتیازهایی داده بود تا بتوانند در امریکا زندگی کنند اما ترامپ در سال اول حضورش در کاخ سفید بسیار تلاش کرد این امتیازها را حذف کند.
کسری بودجه یک تریلیون دلاری: در سال 2019 امریکا کسری بودجه یک تریلیون دلاری را تجربه کرد و این کسری بودجه میتواند محصول طرح مالیاتی ترامپ باشد اما او هیچ اشارهای به این موضوع نکرد.
کره شمالی: یادتان هست که ترامپ وعده صلح با کره شمالی و خلع سلاح هستهای این کشور را میداد؟ در سخنرانی سهشنبه شب هیچ اشارهای به سرنوشت این وعدهها نشد.
خبرنگار
اگر قرار بود در انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده امریکا فقط و فقط شومنهای جسور پیروز شوند، بیتردید دونالد ترامپ در ماه نوامبر برای دومین بار پیروز میشد زیرا او سهشنبه شب در سومین سخنرانی سالانه خود 81 دقیقه بیوقفه نمایش اجرا کرد و صحنه را به گونهای در دست گرفت که حاشیههای سخنرانی تا حد بسیار زیادی بر متن غلبه کرد و اصلیترین حاشیه زمانی بود که نانسی پلوسی، قدرتمندترین زن ایالات متحده متن سخنرانی ترامپ را پاره کرد و روی میز انداخت.
ترامپ که لکه ننگ سومین رئیس جمهوری استیضاح شده تاریخ امریکا را بر پیشانی دارد و پرونده استیضاحش هنوز کاملاً بسته نشده، سهشنبه شب پرحاشیهترین و البته سیاسیترین سخنرانی سالانه تاریخ مدرن امریکا را ایراد کرد. حاشیهها از همان نخستین دقایق ایستادن دونالد ترامپ در جایگاه سخنرانی آغاز شد، هنگامی که او متن سخنرانیاش را تحویل مایک پنس، معاون اول خود و نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان امریکا داد. او بعد از اینکه متن سخنرانی را تحویل پلوسی داد، دست او را که به سویش دراز شده بود تا با یکدیگر دست دهند، روی هوا رها و پشت خود را به او کرد تا سخنرانیاش را ایراد کند. ترامپ پس از آن شروع به ترسیم امریکایی تحت ریاست جمهوری خود کرد که اقتصادی شکوفا و سیاست خارجیای پویا دارد. اما با پایان سخنرانیاش پلوسی، ضربهای را که با دست ندادن ترامپ خورده بود، جبران کرد و هنگامی که همه ایستادند تا به عنوان پایانبندی سخنرانی سالانه رئیس جمهوری امریکا دست بزنند، ایستاد و متن سخنرانی ترامپ را پاره کرد و روی میز انداخت. رویدادی که تصویر و فیلم آن دیروز در رأس خبرهای رسانههای جهان قرار گرفت.
پلوسی پس از پایان سخنرانی ترامپ به خبرنگاران توضیح داد که چرا متن سخنرانی ترامپ را پاره کرده است. او گفت: پارهاش کردم چون خالی از واقعیت بود. با در نظر گرفتن گزینههای دیگر این مؤدبانهترین کاری بود که میشد انجام داد. پلوسی سپس در توئیتر هم نوشت: منشور دروغها امشب صفحه به صفحه ایراد شد. هرکس دنبال واقعیت است، باید کاری بکند. پلوسی درباره رفتار ترامپ که با او دست نداد هم نوشت: دموکراتها هرگز از دراز کردن دست دوستی به سوی افراد برای منافع ملی امتناع نمیکنند. ما برای پیدا کردن وجه اشتراک همواره تلاش میکنیم اما اگر وجه اشتراکی پیدا نشود، نمیتوانیم کاری کنیم.
مانور انتخاباتی روی اقتصاد خیالی
ترامپ که سهشنبه شب با پس زدن دست قدرتمندترین زن کنگره موفق شده بود نخستین شوی تلویزیونی خود را اجرا کند، سخنرانی را با شعار «بازگشت امریکای بزرگ» آغاز کرد؛ شعاری که کاملاً در راستای منافع انتخاباتی او و در ادامه شعار او در سال 2016، یعنی «امریکا را دوباره بزرگ میکنیم» است. او در حالی این شعار را به زبان آورد که برخلاف جمهوریخواهان که ایستاده او را تشویق میکردند، برخی از دموکراتها سکوت کرده بودند و برخی هم «هو کنان» سالن را ترک کردند. ترامپ سپس باز هم در راستای منافع انتخاباتی، بخش قابل توجهی از سخنرانی سالانه را به دستاوردهای اقتصادی سه ساله دولتش اختصاص داد در حالی که بنابر گزارش الجزیره، این دستاوردها چندان هم واقعی نبود. ترامپ در سال 2017 هنگامی که از برنامه مالیاتی خود رونمایی میکرد، وعده رشد اقتصادی 3 درصدی را داده بود اما رشد اقتصادی امریکا در سال 2019 کمتر از این میزان و 2.3 درصد اعلام شده است. در حالی که این رقم را نمیتوان دستاورد اقتصادی نامید زیرا برابر با میانگین رشد اقتصادی امریکا پس از رکود بزرگ است. ترامپ همچنین در حالی از فاز نخست توافق اقتصادی خود با چین و توافق اقتصادی نفتای جدید دفاع کرد که در سه سالی که از ریاست جمهوریاش میگذرد، در حال برهم زدن توافقها از جمله توافقهای تجاری بود.
ادعاهای واهی درباره ایران
در بخش سیاست خارجی، رئیس جمهوری امریکا بار دیگر با حمله به ایران و مطرح کردن ادعاهای واهی از فرمان خود برای ترور سردار شهید قاسم سلیمانی دفاع کرد و از آن به عنوان یک دستاورد یاد کرد و مدعی شد: پیام ما روشن است. اگر به شهروندان ما حمله کنید، به شما حمله میکنیم. ترامپ همچنین بی توجه به گزارشهای پیشین آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره پایبندی ایران به برجام، از ایران خواست به دنبال تسلیحات اتمی نرود و از تحریمها علیه ایران دفاع کرد.
رئیس جمهوری امریکا همچنین ادعا کرد قصد پایان دادن به حضور کشورش در جنگهای خاورمیانه و خروج نیروهایش از افغانستان را دارد. او که خوان گوایدو، رهبر خودخوانده ونزوئلا را به سخنرانی سالانه خود دعوت کرده بود و از او به عنوان رئیس جمهوری قانونی ونزوئلا نام برد، از نیکولاس مادورو، رئیس جمهوری منتخب ونزوئلا انتقاد کرد و گفت: ائتلافی علیه حکومت سوسیالیست نیکولاس مادورو شکل دادیم. مادورو غیر مشروع است و ظالمی است که علیه ملت خود خشونت میورزد و این خشونت شکست خواهد خورد. او خطاب به گوایدو گفت: لطفاً این پیام را به مردمتان بگویید که امریکا برای دفاع مشروعشان از آزادی در کنارشان است.
ترامپ همچنین از طرح خود برای خاورمیانه موسوم به معامله قرن دفاع کرد در حالی که این طرح از سوی فلسطینیان و جامعه جهانی به شدت محکوم و رد شد. رئیس جمهوری امریکا دربخشی دیگر ادعا کرد، داعش را «صد درصد» شکست داده و از هلاکت ابوبکر بغدادی، سرکرده داعش به عنوان یکی از دستاوردهای مهم دولت خود یاد کرد.
ترامپ از افزایش بودجه نظامی امریکا هم به عنوان یک دستاورد یاد و اعلام کرد: برای حفاظت از امریکا ۲.۲ تریلیون دلار را برای ارتش امریکا سرمایهگذاری کردیم. او درباره امنیت مرزهای جنوبی امریکا هم گفت: همین الان یک دیوار بسیار قوی طولانی و مرتفع در مرز جنوبی در حال ساخت است.
بوتجیج 38 ساله پیروز انتخابات آیووا
ترامپ این شوی تبلیغاتی را در حالی سهشنبه شب اجرا میکرد که 11کاندیدای دموکرات انتخابات ریاست جمهوری 2020 امریکا در تکاپوی مطلع شدن از نتیجه انتخابات درون حزبی آیووا بودند و نتایج نسبی شمارش 71 درصد از آرا حاکی از آن بود که پیت بوتجیج با 26.8 درصد آرا، سندرز با 25.2 درصد آرا، وارن با 18.4 درصد آرا و بایدن با 15.4 درصد آرا به ترتیب در جایگاههای اول تا چهارم ایستادهاند.
مشکلات فنی به وجود آمده در استفاده از نرم افزار موبایلی باعث شد، نتیجه انتخابات آیووا با تأخیر و به طور غیرقطعی سهشنبه شب اعلام شود در حالی که معمولاً نتایج چند ساعت بعد از پایان انتخابات اعلام میشود. تروی پرایس، رئیس حزب دموکرات آیووا سهشنبه شب در یک کنفرانس خبری از حامیان حزب دموکرات و مردم امریکا به خاطر این مشکلات عذرخواهی کرد و گفت: «من عمیقاً عذر میخواهم. این اشتباهی غیرقابل قبول در کدنویسی بود.»
واکنشهای توئیتری
گرنت استرن: نانسی پلوسی فقط دروغها را پاره کرد.
برایان بهار: نانسی پلوسی، سخنرانی ترامپ را مانند یک آشغال پاره کرد و من بههمین خاطر اینجا
هستم.
بیگ دن رودیمر: نانسی پلوسی سخنرانی دونالد ترامپ را جلوی دوربینها پاره کرد. این یعنی احترام صفر به رئیس جمهوری ما. آیا پلوسی از اینکه ترامپ با او دست نداد ناخرسند شد؟
آنتونی: هورا به ملکه ما، پلوسی بهخاطر این لحظه تاریخی
آنجلا بلکامینو: نانسی یعنی همه ما
کوین سیمونس: روش جدید برای گفتن برو به جهنم در سال 2020
اوستروی: و این (دست ندادن ترامپ با پلوسی) منطق دونالد ترامپ است؛ یک بچه مرد عصبی، حقیر، غیرقابل اعتماد و کینه جو!
حاشیـهها
حزبی گری بیسابقه: درست در همان روزی که ترامپ سخنرانی سالانه داشت، مؤسسه نظرسنجی گالوپ تازهترین نظرسنجی خود را منتشر کرد که در آن از شکاف 84 درجهای بین جمهوریخواهان و دموکراتها درباره مشروعیت ترامپ پرده برمی داشت. این یعنی شکاف بسیار عمیق در کنگره و کشور؛ شکافی که در لحظه لحظه سخنرانی سهشنبه شب ترامپ مشهود بود وعینیترین نمونه آن دست ندادن ترامپ با پلوسی و پاره کردن متن سخنرانی ترامپ توسط پلوسی بود.
اقتصاد، اقتصاد، اقتصاد: ترامپ سخنرانی خود را با دستاوردهای اقتصادی اش آغاز کرد و بخش بسیار زیادی از سخنرانی را به موضوعات اقتصادی شاخص دولتش اختصاص داد. شکی نیست که هدف او از این کار بهره انتخاباتی بردن از سخنرانی سالانهاش بود؛ گواه این ادعا هم شعاری است که نمایندگان مجلس نمایندگان و سناتورها در جریان سخنرانی میدادند و فریاد میزدند «چهار سال دیگر بمان».
بزرگترین شومن: سخنرانیهای سالانه همواره صحنه نمایش رؤسای جمهور بوده است اما ترامپ نشان داد که بهترین بازیگر و شومن در تاریخ رؤسای جمهور امریکا است. او در لحظات پایانی سخنرانی اش همسر و دو فرزند یک نظامی امریکایی را با بازگرداندن مرد خانواده از مأموریت طولانی مدت نظامی به وطن سورپرایز کرد. این یکی از نمایشهای آقای شومن بود که در یکی از رسمیترین صحنهها یعنی صحنه سخنرانی سالانه اجرا شد.
ترامپ چه چیزهایی را نگفت
تغییرات آب و هوایی: ترامپ در این سخنرانی به بحران آب و هوایی که به عقیده بسیاری از مردم جهان یک موضوع بسیار مهم در عصر حاضر است اشاره نکرد. او گفت که امریکا به استقلال انرژی رسیده است اما نگفت که این استقلال بهخاطر افزایش تولید نفت است و اینکه که اصلاً آیا قرار است در دولت او اقدامی برای عاریسازی امریکا از سوختهای فسیلی شود.
اوباماکر: ترامپ در این سخنرانی به طرح درمانی برنی سندرز و الیزابت وارن موسوم به «بیمه درمانی برای همه» حمله کرد اما نگفت که طرح خودش برای سیستم درمانی جدید چیست. دولت او حتی دارد تلاش میکند که طرح درمانی رئیس جمهور سابق موسوم به اوباماکر را نابود کند.
امنیت انتخابات: در حالی که امریکا امسال در سال انتخابات ریاست جمهوری قرار دارد ترامپ در سخنرانی سالانهاش هیچ اشارهای به این موضوع نکرد که چگونه میخواهد امنیت انتخابات اعم از امنیت سایبری را تأمین کند. این در حالی است که او خودش در سال 2016 قبل از آنکه معلوم شود پیروز انتخابات ریاست جمهوری است گفته بود، اگر پیروز نشود یعنی در انتخابات تقلب شده است.
محدودیت مسافرت به امریکا: ترامپ یک بار در سال 2017 و یک هفته پس از ورود به کاخ سفید علیه 7 کشور ممنوعیت سفر به امریکا گذاشت و یک بار دیگر همین چند روز پیش برای 6 کشور دیگر این ممنوعیت را اعمال کرد. با این حال در سخنرانی سالانهاش اصلاً نگفت که چرا این کارها را میکند یا برنامههای آتی اش درباره مسافران خارجی امریکا چیست. ترامپ همچنین هیچ اشارهای به برنامهاش برای مهاجرانی که از کودکی به امریکا آورده شدهاند و در امریکا بزرگ شدهاند موسوم به «رویاپردازان» نکرد. این در حالی است که اوباما به این مهاجران امتیازهایی داده بود تا بتوانند در امریکا زندگی کنند اما ترامپ در سال اول حضورش در کاخ سفید بسیار تلاش کرد این امتیازها را حذف کند.
کسری بودجه یک تریلیون دلاری: در سال 2019 امریکا کسری بودجه یک تریلیون دلاری را تجربه کرد و این کسری بودجه میتواند محصول طرح مالیاتی ترامپ باشد اما او هیچ اشارهای به این موضوع نکرد.
کره شمالی: یادتان هست که ترامپ وعده صلح با کره شمالی و خلع سلاح هستهای این کشور را میداد؟ در سخنرانی سهشنبه شب هیچ اشارهای به سرنوشت این وعدهها نشد.
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
اخبار این صفحه
-
تهدید دشمنان ما علیه فرهنگ ملت بزرگ ایران است
-
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی : انتشار 83 هزار عنوان کتاب با تیراژ 121 میلیون نسخه
-
عدهای در رقابت غرق شدهاند
-
هر کس به ایران علاقهمند است در انتخابات شرکت کند
-
نقشه راه ساماندهی فضای کسب و کار کشور با بودجه 99
-
سردار جنگل به تولید نفت می رسد
-
قرنطینه 14 روزه دانشجویان ایرانی دراطراف تهران
-
خوراک 2 میلیارد دلاری پتروشیمی در بیدبلند
-
یا مرگ یا پزشکی
-
فرصتی برای بیان مشکلات عرصه نشر
-
چند صدا و یک حنجره
-
معامله قرن؛ نادیده گرفتن هویت فلسطین
-
تفسیر جامعه بینالملل از مشارکت ایرانیها در انتخابات
-
روزخاص پایتخت
-
<نانسی> دروغنامه <دونالد> را پاره کرد
اخبارایران آنلاین